برنده‌اصلی فیلترینگ وی‌چت و واتس‌آپ کیست؟

شاید یک سال پیش در چنین روزهایی هیچ کس فکرش را هم نمی کرد که شبکه های اجتماعی تا این حد مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار بگیرند. این روزها دیگر کمتر کسی پیدا می شود که اسمارت فون یا تبلت داشته باشد و یک اشتراک وایبر، واتس آپ، لاین یا تانگو برای خودش نساخته باشد. شبکه هایی که امکان برقراری ارتباط چند رسانه ای را (در قدم اول) برای مخاطبین تلفن همراه ما فراهم کرده و فضایی را در اختیار ما می گذارند که ضمن تبادل اطلاعات متنی، صوتی و تصویری می توانیم دوستان جدیدی برای خودمان پیدا کنیم.

این روزها به رغم مزایای بسیار خوبی که شبکه های اجتماعی موبایلی برای مردم سراسر جهان ایجاد کرده اند، اما شاهد آن هستیم که هر بار خبری مبنی بر خطرناک و مفسده انگیز بودن آنها به گوش می رسد که متاسفانه به دلیل برخی  فضا سازی ها نهایتا با فیلترینگ شبکه های اجتماعی مواجه می شویم.

کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دلایل فیلتر شدن اپلیکیشن موبایلی «وی‌چت» را چنین عنوان کرده بود:  

«به دلیل اینکه نرم‌افزار وی‌چت علاوه بر جمع‌آوری کلیه اطلاعات موجود در گوشی‌های کاربران و رصد ارتباطات اعضاء، حریم خصوصی آنها را نقص نموده و در عین حال این نرم افزار عامل انتشار بسیاری از محتواهای مجرمانه غیراخلاقی و مستهجن که برای نوجوانان ضررهای جبران ناپذیری را به‌دنبال داشته و به خاطر آسیب‌های اجتماعی بسیار زیادی که برای جامعه در بر داشته و دارد و همچنین به لحاظ اینکه ایجادکنندگان این نرم افزار در خارج از کشور قرار داشته و به هیچ وجه پاسخگوی تخلفات خود و شکایات خانواده های زیان دیده نبوده و نیستند؛ بنابراین کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در اجرای درخواست‌های متعدد خانواده های آسیب دیده ناچار به فیلتر و مسدود سازی نرم افزار مذکور گردیده است.»

شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که واقعیت ماجرا چیست و چه شخص یا اشخاصی از فیلترینگ این شبکه ها سود می برند. در هر حال مستهجن بودن شبکه های اجتماعی بهانه خوبی برای فیلترینگ محسوب می شود اما نمی تواند دلیل اصلی آن باشد. چرا که از گوشه و کنار خبر ساخت و معرفی شبکه های اجتماعی وطنی (البته نه به این زودی ها) به گوش می رسد که قرار است قابلیت های وی چت و امثالهم را داشته باشند.

اجازه بدهید یکی دو دهه به عقب برگردیم!  سال های اولی که تلفن همراه وارد کشور شد، داشتن یک خط موبایل که امکان برقراری تماس را در حال حرکت فراهم می کرد، آرزوی هر کسی بود. یک سیم کارت ناقابل حدود 2 میلیون تومان قیمت داشت و به عنوان یک کالای کاملا تجملاتی به شمار می رفت. بعد از چند سال و در حالی که هنوز هم تلفن همراه برای خیلی از مردم دست نیافتنی بود، پدیده ای به نام سیم کارت اعتباری ظهور کرد که در واقع تحقق رویای موبایل دار شدن را برای همه به ارمغان آورد. هیچ کس باورش نمی شد که بتواند با حدود 40 هزار تومان فناوری 2 میلیونی چند سال قبل را خریداری کند.



شعار شرکت هایی که این فناوری را در کشور ایجاد کردند، در دسترس بودن و ارزان بودن برای همه مردم بود و امروز شاید هیچ کس را نتوان پیدا کرد که حداقل یک خط موبایل نداشته باشد. فناوری تلفن همراه به سرعت همه گیر شد و اکنون در تمام شهر ها و روستاها، مردم به خوبی با تلفن همراه آشنایی دارند.

مکالمه تلفنی، ارسال پیامک های فارسی و انگلیسی، ارائه اینترنت موبایلی و سرویس ارسال فایل های صوتی تصویری از جمله امکاناتی بودند که توسط سه اوپراتور فعال در کشور یعنی همراه اول، ایرانسل و تالیا از طریق زیر ساخت 2G در اختیار مردم قرار گرفتند.  از حدود سال 86 تا همین اواخر اوپراتور های موبایل تنها همین امکانات را برای مردم فراهم می کردند و مشتریان آنها نیز بیشتر با فناری تلفن همراه خود یعنی دوربین عکاسی و فیلمبرداری، بلوتوث و گزینه های دیگر سرگرم بودند و حواسشان به سرعت به شدت پایین اینترنت و دکوری بودن فناوری MMS یا سرویس ارسال فایل های چند رسانه ای نبود.

در همین سالها اما کشورهای توسعه یافته زیرساخت های فناوری را به سمت سرعت و کیفیت بی نهایت پیش برده و شبکه های مخابراتی 4G آغاز به کار کردند. شبکه هایی که امکانات بی نظیری از جمله اینترنت 100 مگابایتی، مکالمه تصویری ارزان قیمت و آنتن همیشگی و بدون قطعی ماهواره ای را به مشتریان ارائه داده و ایران هنوز با زیرساخت های 2G سرویس های عقب مانده و پیش پا افتاده خودش را داشت. با این که شرکتهای مخابراتی به وعده خود در مورد همه گیر شدن این فناوری عمل کردند اما کند بودن روند به روز شدن و عدم توانایی رقابت با دنیای فناوری چیزی نبود که بتوان نادیده اش گرفت.


در این میان یک اپراتور تازه به عنوان ارائه دهنده زیرساخت مخابراتی نسل سوم وارد عرصه شد. "رایتل" سعی داشت خدماتی مثل مکالمه تصویری و اینترنت پرسرعت (البته در حد اینترنت خانگی) را در قالب یک سرویس ارزان قیمت به مشتریان ارائه کند که البته درگیر حاشیه های بی‌شماری از جمله سنگ اندازی دیگر اپراتورها شد و آنگونه که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفت.

عقب ماندگی اپراتورهای موبایل در حالی رخ میداد که تلفن های همراه خود را با تکنولوژی های مخابراطی همسان سازی کرده و بنابراین به جرات می توان  گفت حدود 50 درصد فناوری های یک اسمارت فون در ایران به هیچ دردی نمی‌خورد. برای مثال دوربین جلوی موبایل برای مکالمه تصویری هرگز در ایران معنا و مفهوم درستی پیدا نکرد و کسی به درستی متوجه قابلیت های یک اسمارت فون در وب گردی با سرعت بالا نشد. در همین شرایط بود که نرم افزارهای ارتباطی نظیر نیم‌باز، وی چت، وایبر، تانگو، لاین و.. ظهور کردند و مردم توانستند بدون نیاز به خطوط مخابراتی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و متوجه شوند که دیگر نیازی به اپراتورهای موبایل ندارند!

بله! حالا دیگر نیازی نبود تا مردم به واسطه سیم کارتشان با هم مکالمه کنند. کافی بود تا هر دو طرف برقراری ارتباط یک نرم افزار ارتباطی روی تلفن همراه خودشان داشته باشند تا یک تماس اینترنتی فراهم شود. که اتفاقا فقط محدود به یک شهر و کشور نبود و امکان برقراری تماس در کشورهای دیگر هم وجود داشت. همین اتفاق در مورد ارسال و دریافت پیام های نوشتاری البته بدون محدودیت کاراکتر رخ داد. ضمن این که ارسال فایل های چند رسانه ای هم در ابعاد گسترده وجود داشت و همه اینها تقریبا رایگان بود!  در چنین شرایطی دیگر نه طرح های تشویقی اپراتورها و نه مفت و مجانی کردن مکالمات شبانه هیچ کدام نتوانستند نسل جدید و آنهایی که از اسمارت فون ها سردرمی آروند را به استفاده از خدمات مخابراتی مجبور کنند و این یعنی ورشکستگی! اگر قرار باشد جمعیت قابل توجهی از مردم ایران به جای پرداخت هزینه مکالمات و پیام های کوتاه ففط مبلغ ناچیزی برای اینترنت موبایل خود پرداخت کنند چیزی جز ورشکستگی عاید اپراتورها نخواهد شد.

حالا این سوال ما از شماست. با توجه به نکات مطرح شده درباره فناوری های لاک پشتی وطنی و ویژگی های یک شبکه اجتماعی موبایلی واقعا چه کسانی می توانند برای فیلتر شدن این شبکه ها به بهانه مفسده انگیز بودن آنها  تلاش بکنند؟ آیا واقعا شبکه های اجتماعی باعث ترویج فساد می شوند یا این موضوع تنها یک توهم طراحی شده و بیرون آماده از اتاق فکر برخی مدیران سودجو است که هنوز هم می‌خواهند سرویس های از رده خارج خودشان را به مردم قالب کنند!

منبع:  نامه نیوز