نظر علی شریعتی درباره‌ی واژه‌سازی

 

قاسمعلی فراست سه ویژگی واژه‌های جدید را از نگاه علی شریعتی بازگو کرد.

به گزارش ایسنا، این نویسنده عنوان کرد: دکتر شریعتی می‌گوید، واژه‌های جدید باید سه ویژگی‌ داشته باشد؛ یکی این‌که بار معنایی لازم را که ما می‌خواهیم، داشته باشد، دیگر این‌که تلفظش ساده و روان باشد و از لحاظ زیبایی هم زیبا و تحسین‌برانگیز باشد. لزوما مخاطب باید با معنای کلمه آشنا باشد و دریابد کلمه‌ای که نویسنده به کار برده، مفهوم را بهتر می‌رساند، زیباتر از مترادف‌های قبلی خود است و واژه‌ای جدید به واژه‌های ذهنی ما اضافه می‌کند.

قاسمعلی فراست که روز یکشنبه، 16 تیرماه، در نشست «عصر تجربه» در بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان سخن می‌گفت، درباره‌ی ضرورت واژه‌سازی در داستان، گفت: کار نویسنده این است که کلمات جدید پیدا کند و در داستانش به کار ببرد. من اولین‌بار که کلمه‌ی «غم‌باد» را پیدا کردم، بسیار خوشحال شدم، اما بعد فهمیدم آقای احمد محمود پیش از من آن را به کار برده است.

او افزود: از تعابیری که من به کار می‌برم، این است که به جای «این پا و آن پا کردن»، نوشته‌ام «پا پا کردن»، یا نوشته‌ام «جا جُم شد»؛ یعنی «از جایش جنبید». آقای علیخانی هم تعریف می‌کند که در الموت به جای «ترسان‌ لرزان آمد»، می‌گویند «پاترس آمد». این‌ها واژه‌هایی است که ما باید با نورافکن در تاریکی به دنبال‌شان بگردیم، بشنویم،‌ بخوانیم و خودمان هم بسازیم که سومی خیلی هنرمندانه‌تر است. نویسنده‌ی حرفه‌یی باید تعبیرهای جدید و تأثیرگذار به کار ببرد. با این حال اگر این تعبیرها نیاز به توضیح داشته باشند، به درد نمی‌خورند.