مسمومیت با الکل صنعتی

مرد جوانی را به دلیل نابینایی به اورژانس آوردند. همراه وی می‌گفت به منظور خودکشی از شیشه‌ای که محتوی الکل صنعتی بوده مصرف کرده است! بیمار ابتدا احساس دیدن برف داشته که بتدریج به نابینایی منجر شده و تنها قادر به تشخیص نور از تاریکی بود. متاسفانه وی دچار نابینایی ناشی از مسمومیت با الکلی به نام متانول شده بود.

اکثر متانول مصرفی در کبد دچار دگرگونی شده و از طریق کلیه از بدن دفع می‎شود. بخش اندکی از متانول به طور مستقل از کلیه و ریه دفع می‌شود. در اثر سوخت و ساز متانول در کبد موادی تولید می‌شود که تجمع آن در چشم منجر به کوری می‌شود.

اثرات متانول را می‌توان در چند نقطه از بدن پیگیری کرد. در دستگاه عصبی باعث بروز گیجی، سردرد، سرگیجه، تشنج و گاهی افت هوشیاری؛ در چشم ایجاد دوبینی، ترس از نور، احساس دیدن توفان برفی، تاری دید، کاهش میدان بینایی و کوری؛ در دستگاه گوارش باعث تهوع، استفراغ، درد شکمی و در دستگاه قلبی ممکن است منجر به افت در فشارخون و ضربان قلب شود.

برخورد با بیمار مسموم

هر فرد مشکوک به مصرف متانول را باید به اورژانس رساند؛ بنابراین اولین اقدام تماس با اورژانس پیش بیمارستانی (115) است. مهار نکردن فرد مسموم عاملی برای آسیب به دیگران است که باید احتیاط لازم را به عمل آورد.

به دلیل افت در هوشیاری باید بیمار را بر یک پهلو خواباند تا در صورت بروز استفراغ مواد غذایی وارد مجاری هوایی نشود. در بیمارستان، بیماران تحت بررسی کامل از نظر میزان متانول مصرفی و احتمال مصرف دیگر الکل‌ها قرار می‌گیرند. اگر بیمار سریع به اورژانس رسانده شود با شست‌وشوی معده می‌توان الکل مصرفی را خارج کرد.

یکی از نکات جالب برای درمان مسمومیت با متانول، تجویز اتانول است. اتانول همان الکلی است که در مشروبات الکلی استفاده می‌شود.

در این روش به واسطه رقابت بین اتانول و متانول در کبد، کبد به جای متانول شروع به سوزاندن اتانول می‌کند که به بدن فرصت می‌دهد متانول را قبل از سوختن در کبد و تولید مواد سمی، از بدن دفع کند.

بیمارانی که علائم چشمی دارند باید به سرعت تحت دیالیز قرار گیرند. دیالیز، متانول را از خون خارج کرده و مانع از اثرات مضر متانول و ترکیبات ناشی از سوخت و ساز آن در بدن می‌شود.

دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس