هشدار رییس مرکز آمار نسبت به کاهش جمعیت در سال‌های آینده

رییس مرکز آمار ایران با هشدار نسبت به کاهش جمعیت کشور طی سال‌های آینده گفت که این مرکز به عنوان یک نهاد حرفه‌ای مستقل معتقد است که باید در سیاست‌های جمعیتی تجدیدنظر کرد.

 خبرگزاری دانشجویان ایران  عادل آذر که در جلسه علنی صبح امروز (یکشنبه) مجلس، گزارشی از سرشماری سال 90 را به مجلس ارائه می‌کرد، آمار جمعیت کل کشور را بر اساس این سرشماری 75 میلیون و 149 هزار و 669 نفر اعلام کرد که متشکل از 50/4 درصد آقایان و 49/6 درصد خانم‌ها هستند.

وی با اشاره به دغدغه مجلس، دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام برای بررسی مجدد سیاست‌های جمعیتی درباره پیش‌بینی مرکز آمار ایران از ساختار جمعیت در سال‌های آینده، گفت: درباره میزان باروری به این معنا که یک بانوی ایرانی در 15 تا 49 سالگی باید چند فرزند داشته باشد چند سناریو پیش‌بینی شده است در حال حاضر میزان باروری 1/9 فرزند است. بر این اساس سناریوی بدبینانه در 40 سال آینده این است که میزان بهره‌وری در سال 1430 به 1/3 فرزند خواهد رسید اما در مقابل سناریوی خوش‌بینانه‌ای هم هست که برخی همکاران مرکز آمار ایران به آن اعتقاد دارند که آن اینکه میزان باروری به 2/1 فرزند می‌رسد.

آذر با رد گمانه‌زنی‌ها درباره کاهش یا افزایش جمعیت ایران به 35 میلیون و 300 میلیون نفر گفت: بر اساس سناریو‌های تعریف شده در مرکز آمار ایران، جمعیت ایران در بدبینانه‌ترین حالت از 91 میلیون نفر کمتر نمی‌شود و در خوش‌بینانه‌ترین حالت هم بیش از 102 میلیون نفر نخواهد شد و در واقع میزان جمعیت بین 91 تا 102 میلیون نفر در نوسان خواهد بود.

رییس مرکز آمار ایران اضافه کرد: لازم نیست ما تمامی گروه‌های سنی را برای سیاست‌های جمعیتی و باروری هدف‌گذاری کنیم بلکه بررسی‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد اگر گروه تمرکز و برنامه‌ریزی را روی سن 20 تا 24 سال بگذاریم می‌توانیم دغدغه مقام معظم رهبری و چالش‌های جمعیتی را پوشش دهیم.

وی با تاکید بر لزوم ایجاد شورای عالی جمعیت، اضافه کرد:‌ بدون تردید مرکز آمار ایران به عنوان یک نهاد حرفه‌ای مستقل معتقد است که باید در سیاست‌های جمعیتی تجدیدنظر کرد. در این راستا به مجلس توصیه می‌کنیم که حتما به سمت کانون تحلیلی و تصمیم‌گیری جمعیتی تحت عنوان شورای عالی جمعیت پیش برود تا سیاست‌های جمعیتی اجرا شود.

آذر همچنین از نمایندگان مجلس خواست تا به موضوع جمعیت تک بعدی نگاه نکنند و گفت: افزایش جمعیت بدون توجه به بخش‌های اقتصاد، اجتماع و فرهنگ‌ امکان‌پذیر نیست و تجربه دیگر کشورها نشان داده اگر روند رشد جمعیتی را دستکاری کنند اما آن را در یک بستر یکپارچه و نظام‌مند نبینند چالش‌های جدی‌تری در حوزه جمعیت ایجاد خواهد شد.

رییس مرکز آمار ایران موضوع سالمندان را چالش جدی جمعیتی در 30 سال آینده دانست و افزود: لازم است کمیت و کیفیت جمعیت با هم در نظر گرفته شود. جمعیت کشور چه با باروری 1/3 و چه با باروری 2/1 پیش برود تا الان دغدغه‌ی ما برنامه‌ریزی برای بچه‌های دهه 60 و اشتغال بوده اما در 30 سال آینده بحث سالمندان و تامین اجتماعی چالش جدی کشور خواهد بود.

وی با اشاره به اسکان 71 درصد کشور در شهرها و 29 درصد در روستاها خاطر نشان کرد: این رقم بخصوص برای نمایندگان جهت برنامه‌ریزی‌های کلان عدد قابل توجهی است و نشان می‌دهد که جمعیت روستاهای کشور کاهش یافته است.

آذر با مقایسه سرشماری سال 55 و سال 90 گفت: بر این اساس جمعیت کشور از 33 میلیون به 75 میلیون و 150 هزار نفر رسیده است. همچنین نسبت جنسی در بدو تولد 105 کودک پسر در مقابل 100 کودک دختر است که به 102 مرد در قبال 100 زن رسیده است در حالی که این رقم در سال 55، 106 در قبال 100 بود و این نشان می‌دهد که امید به زندگی به شدت رو به افزایش است. در حال حاضر امید به زندگی در مردان 72 سال و امید به زندگی در زنان 74/6 سال است.

رییس مرکز آمار ایران با اشاره به وجود 21 میلیون خانوار در کشور گفت:‌ بر اساس سرشماری صورت گرفته بعد خانواده از پنج نفر به 3/55 نفر رسیده است یعنی بعد جمعیت در حال کاهش است و خانوارها حاضر نیستند فرزند زیادی داشته باشند. اگر در سال 55 خانوارها متوسط پنج نفره بودند و سه فرزند داشتند در سال 90 این میزان به 1/5 بچه رسیده است.

وی در ادامه به کاهش رشد جمعیتی از 1/62 درصد در سال 55 به 1/22 درصد در سال 90 اشاره کرد و افزود:‌ رشد جمعیتی به شدت کاهنده است. در این میان رشد جمعیتی استان‌های اردبیل، ایلام، لرستان و گیلان بسیار کاهش یافته که ناشی از مهاجرت است و در مقابل رشد جمعیتی بوشهر به دلیل وجود پارس جنوبی و استان‌های تهران و البرز به دلیل مهاجرپذیر بودن افزایش یافته است.

آذر همچنین با اشاره به هرم سنی کشور بر اساس سرشماری سال 90 گفت: در هرم سنی دو مستطیل زرد رنگ وجود دارد یکی از آنها مستطیل گروه 20 تا 23 سال است و اوج بهره‌وری جمعیت ماست و اگر زیرساخت‌، امکانات و شغل فراهم باشد با توجه به سطح تحصیلات می‌توان حداکثر بهره‌وری را داشت. این در واقع موج جمعیتی دهه 60 و متولدین دهه 60 هستند اما مستطیل زرد رنگ دیگر بسیار نگران‌کننده است چرا که به اندازه مستطیل بالا عرض ندارد و نشان می‌دهد کسانی که ازدواج می‌کنند و تشکیل خانواده می‌دهند به ویژه دهه شصتی‌ها، حاضر نیستند فرزند زیادی داشته باشند.

وی با بیان اینکه بر اساس سرشماری سال 90 ایران همچنان مهاجرپذیر است، گفت: بر اساس آمار، تعداد افغانی‌های مقیم ایران از یک میلیون و 211 هزار نفر در سال 85 به یک میلیون و 452 هزار نفر در سال 90 رسیدند و جمعیت عراقی‌های مقیم ایران از 44 هزار به 51 هزار نفر رسیده است. ضمن اینکه پاکستانی‌ها و ترک‌ها هم جمعیت‌شان در ایران افزایش یافته است.

رییس مرکز آمار ایران با اشاره به افزایش میانگین سن در اولین ازدواج بر اساس سرشماری سال 90 گفت: در سال 55 سن ازدواج مردان 24 و زنان 20 سال بوده که در سال 90 این سن به 27 سال در مردان و 23/5 در زنان رسیده است. میزان باسوادی جمعیت نیز از 91/7 در سال 85 به 93 درصد در سال 90 رسیده است. همچنین در سال 90، 10 میلیون و 400 هزار نفر تحصیلات عالی، دانشگاهی و حوزوی داشتند و برای اولین بار سطح برخورداری خانم‌ها از تحصیلات عالی از آقایان جلو افتاده است. در واقع آقایان 18/2 درصد و خانم‌ها 18/4 درصد از تحصیلات عالی برخوردارند.

عادل آذر درباره ارتقای خدمات عمومی ارائه شده به مردم در طول پنج سال گذشته نیز گفت: در سال 85 تا 90 درصد خانوارهای برخوردار از موتورسیکلت کم شده که نشان دهنده افزایش امنیت است و در مقابل درصد خانوارهای برخوردار از خودروی سبک از 33 به 43 درصد رسیده است. همچنین برخورداری از رایانه، گاز طبیعی، گرمایش و آب گرم نیز در طول پنج سال گذشته افزایش یافته است.

برای اولین بار در کشور تعداد واحدهای مسکونی از جمعیت خانوار بیشتر شده است

وی درباره سرشماری‌ها در زمینه مسکن نیز خاطرنشان کرد:‌ در طول پنج سال گذشته حدود چهار میلیون واحد مسکونی ایجاد شده که در آن سکونت می‌شود. همچنین یک میلیون و 600 هزار واحد مسکونی در کشور هم خالی از سکنه هستند که اگر آن را به این رقم اضافه کنیم سالی 200 هزار واحد مسکونی ساخته شده است. نکته قابل توجه این است که برای اولین بار در کشور تعداد واحدهای مسکونی از جمعیت خانوار بیشتر شده و این از شاخص‌‌های ارزشمند و خوشحال‌کننده است.

رییس مرکز آمار ایران در پایان با اشاره به اشتغال 114 هزار نفر در سرشماری سال 90 گفت که از از این تعداد 54 هزار نفر مامور آمارگیر بودند و ابراز امیدواری کرد که در سال 95 از روش‌های نوین در کلیه‌ی سرشماری‌ها و طرح‌های آماری استفاده شود.