بازخوانی تاریخ / طلب نفتی ایران از انگلستان چقدر است؟

حسین آبادیان در کتاب بحران مشروطیت در ایران، به این نکته اشاره می کند که دولت ایران در اواخر دوران قاجاریه، بابت 9 سال استحصال نفت، 18 هزار تومان از شرکت انگلیسی " نفت جنوب " طلبکار بود اما سرانجام موفق به دریافت طلب خود نشد.

 وی در این باره می نویسد: " طبق قرارداد دارسی شرکت نفت جنوب می بایست سالی 2000 تومان بابت حق الامتیاز استحصال نفت بپردازد. سئوال { نمایندگان مجلس } این بود که اساساً آیا تا کنون چیزی پرداخت شده است یا خیر؟

پاسخ وزیر خارجه وقت ایران به نمایندگان مجلس شورای  چنین بود: " در این خصوص معلوم شده است که کمپانی نفت غفلت کرده است و این وجه را تا به حال نداده است به وزارت فوائد عامه. وزارت امور خارجه هم ... اقدامات کرده مرده است و بالاخره کمپانی نفت راضی شده بود که 11 هزار تومان از این بابت بدهد به وزارت مالیه.

 از قرار تحقیق و حسابی که ما کرده ایم تقریباً 18 هزار تومان باید بدهد بواسطه اینکه 9 سال که سالی 2000 تومان باید داده باشند و در این مدت بواسطه هرج و مرج سابق یا کسی مطالبه نکرده است یا اگر مطالبه کرده اند { کمپانی } نداده است. در هر حال دولت نگرفته است و حالا هیات دولت در صدد گرفتن است و این بدیهی است که دولت از حق خودش نخواهد گذشت و خواهد گرفت و کمپانی هم ... البته این پول را تمام و کمال خواهد داد. "

مبلغ مذکور البته هیچ گاه از سوی دولت ایران وصول نشد. / منبع: حسین آبادیان، بحران مشروطیت در ایران، ص 598