سرما بخورید اما آنتی‌بیوتیک نه!

به دلیل سردی هوا و شیوع بیماری‌های ویروسی چون سرماخوردگی عده زیادی در چنین شرایطی خودسرانه از دارو و به خصوص آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند درحالی که طبق توصیه پزشکان، مضرات استفاده خودسرانه از آنتی‌بیوتیک بیشتر از تحمل خود بیماری است‌.   

متخصصان بیماری‌های عفونی با تاکید بر اینکه هیچ دارویی برای سرماخوردگی وجود ندارد و داروها فقط علایم بیماری را تخفیف می‌دهند، نسبت به عوارض خطرناک و حتی کشنده استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در یک سرماخوردگی هشدار می‌دهند‌.   

این متخصصان از خانواده‌هایی که جهت تشخیص سرماخوردگی به پزشک مراجعه و بر تجویز آنتی‌بیوتیک توسط او اصرار می‌کنند، انتقاد کرده و بر این باورند که استفاده خودسرانه این داروها گذشته از اینکه از نظر اقتصادی باعث خسارات زیادی به کشور و تحمیل هزینه فراوان به مریض می‌شود، باعث ایجاد مقاومت دارویی باکتری‌ها هم می‌شود‌.   

سرماخوردگی خودبه‌خود درمان می‌شود

سرماخوردگی فصلی موضوعی طبیعی است که هر سال تکرار و به خودی خود نیز درمان می‌شود بنابراین بیماران به هیچ‌وجه نباید خوددرمانی کنند؛ اینها را دکتر بهروز نقیلی، رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم‌پزشکی تبریز به مهر می‌گوید و معتقد است: شیوع سرماخوردگی همیشه در فصول سرد سال وجود دارد و هر سال نیز ویروس‌های مختلفی عامل پیدایش آن هستند به همین علت واکسنی برای این بیماری وجود ندارد‌.   

وی گفت: واکسن‌های موسوم به آنفلوآنزای انسانی با توجه به تغییر مداوم فرمول ویروس عامل آنفلوآنزا و سرماخوردگی هرگز تاثیری بر بروز سرماخوردگی یا پیشگیری از آن ندارند و به ‌نظر می‌رسد ورزش وتغذیه کافی برای پیشگیری از سرماخوردگی راه مطمئنی است‌.    

عوارض خطرناک استفاده خودسر

رییس مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تبریز بار دیگر با تاکید بر اینکه هیچ موردی برای استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در یک سرماخوردگی وجود ندارد، تصریح کرد: مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها گذشته از اینکه از نظر اقتصادی باعث خسارات زیادی به کشور و تحمیل هزینه به فرد بیمار می‌شود، ایجاد مقاومت دارویی باکتری‌ها را هم سبب می‌شود‌.   

نقیلی خاطرنشان کرد: نمونه واضح ایجاد این مقاومت، دارویی مشهور به نام آمپی‌سیلین است که تاچند سال پیش براغلب عفونت‌های تنفسی فوقانی موثر بود اما امروزه به دلیل اینکه بسیاری از باکتری‌ها به آن مقاوم شده‌اند، دیگر کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد‌.   

وی با بیان اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها دسته‌ای از داروها هستند که برای از بین بردن عوامل ایجاد‌کننده بسیاری از بیماری‌های عفونی به صورت گسترده در سراسر دنیا مصرف می‌شوند و کشف این داروها طی سالیان اخیر جان انسان‌های زیادی را نجات داده است، اظهار داشت: با این همه آنچه به شدت دانشمندان را نگران کرده بی‌اثر شدن آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان برخی از بیماری‌های عفونی است‌.   

وی با ابراز تاسف از اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها بر اساس تحقیقات به عمل آمده از داروهایی هستند که بیشترین میزان مصرف خودسرانه را به خود اختصاص می‌دهند، اضافه کرد: آنتی‌بیوتیک‌ها به علت نوع تاثیر دارویی بدترین داروهایی هستند که به این شیوه مصرف می‌شوند چراکه در صورت عدم نیاز بدن، این دارو مانند سَم عمل کرده و میکروب‌های بدن را نسبت به داروها مقاوم می‌کند و در صورت ایجاد عفونت در بدن دیگر آنتی‌بیوتیک در درمان بیماری موثر نخواهد بود‌.   

این متخصص بیماری‌های عفونی تشریح کرد: میکروب‌ها با ایجاد ژن مقاوم در برابرآنتی‌بیوتیک‌ها، این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کنند و حتی به صورت شایع این ژن از یک‌گونه میکروبی به‌گونه دیگری انتقال می‌یابد و اینجاست که با وجود تجویز آنتی‌بیوتیک در مقادیر بالا نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود و عفونت پایدار می‌ماند؛ در اصل میکروب یاد می‌گیرد که چگونه خود را در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها محافظت کند و چطور آن را خنثی و بی‌اثر کند‌.   

دکتر نقیلی اظهار داشت: به همین دلیل است که تشخیص درست و به موقع برای استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها یکی از هنرهای پزشکان است تا بیمار با مصرف کمترین تعداد آنتی‌بیوتیک بهبودی کامل بیابد‌.   

وی افزود: متاسفانه برخی از هموطنان معتقدند که مثلا باید برای یک سرماخوردگی حتما از این دسته دارویی استفاده کنند و گاه تا حدی جلو می‌روند که حتی به داروی خوراکی بسنده نمی‌کنند و فقط و فقط داروی تزریقی را علاج دردشان می‌دانند که باید مطلع باشند استفاده خودسر از آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی عواقب خطرناکی حتی مرگ ناگهانی را به دنبال دارد و از همین روست که توصیه می‌شود آنتی‌بیوتیک‌های تزریقی در محل‌هایی تزریق شوند که علاوه بر استریل بودن، حداقل‌های احیای بیمار از مرگ احتمالی را دارا باشند‌. نقیلی افزود: آنتی‌بیوتیک‌ها مانند هر داروی شیمیایی دیگری عوارض جانبی نیز به دنبال دارد که استفاده خودسرانه آنها می‌تواند به ایجاد حالت‌تهوع و ناراحتی معده بینجامد‌.   

جایگزین طبیعی آنتی‌بیوتیک‌

نقیلی در بخش دیگری از این گفت‌وگو اظهار داشت: با توجه به خواص ضدمیکروبی که در عصاره و اسانس پونه وجود دارد، می‌توان از این فرآورده‌ها به عنوان جایگزین طبیعی برای آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کرد‌.