کجای قران درمورد قبر وشب اول قبرتوضیحی آمده؟

در قرآن کریم دربارۀ قبر و شب اوّل قبر شرح و بسط زیادی به چشم نمی خورد،بلکه تنها به اصل وجود این عالم (قبر)اشاره ای شده است،امّا دراحادیث اسلامی بطورگسترده ازقبروشب اوّل قبرسخن به میان آمده است.وباید به این اصل قرآنی توجه داشته باشیم که قرآن اصول کلی را بیان کرده وجزییات آن توسط پیامبراکرم(ص)وائمه(ع)برای ما بیان شده است.در ادامه نظرشما را به نکاتی جلب می کنم:

الف‌. به موجب آیاتی از قرآن مجید از جمله‌: "وَ مِن وَرَآئهِم بَرْزَخ‌ٌ إِلَی‌َ یَوْم‌ِ یُبْعَثُون‌"(مؤمنون‌،100) همة انسان‌ها پس از مرگ وارد عالم برزخ می‌شوند. از این رو، تمام آیاتی که دربارة عالم برزخ سخن گفته‌اند، با عالم قبر ارتباط دارند و اساساً منظور از قبر، قبر خاکی نیست‌; بلکه همان عالم برزخ است‌. منظور از شب اوّل قبر هم‌، اوّلین زمان ورود به برزخ یا عالم قبر است‌.

ب‌. دربارة این که آیا دربارة حوادث شب اوّل قبر آیات و روایات داریم یا خیر توجّه به نکات زیر ضروری است‌.

1. از نگاه قرآن کریم‌، انسان پس از مرگ وارد عالم برزخ می‌شود: "وَ مِن وَرَآئهِم بَرْزَخ‌ٌ إِلَی‌َ یَوْم‌ِ یُبْعَثُون‌;(مؤمنون‌،100) فرا روی آنان ]پس از مرگ‌[، تا روز قیامت‌، برزخ وجود دارد." از این رو منظور از قبر، همین عالم است‌. انسان در این عالم‌، صورت مثالی دارد; یعنی مجرّد محض نیست‌; بلکه از جهت شکل و قیافه‌، شبیه صورت دنیایی است اما سایر خصوصیات جسمانی را ندارد.

2. روایاتی که به عذاب قبر اشاره دارند; به طور عمده آن را به اعمال انسان مرتبط می‌دانند. نمونه‌یی از آن‌ها به قرار زیر است‌:

امام باقر(ع) می‌فرماید: قرائت سوره ملک ]به طور مستمر[ از رو به رو شدن انسان با عذاب قبر جلوگیری می‌کند.(اصول کافی‌، ثقة الاسلام کلینی‌، ج 2، ص 633، چ بیروت‌.)

از این دست روایات‌، فراوان‌اند و قدر مشترک آن‌ها این است که اعمال خیر انسان در عالم قبر در جلوی او نمودار می‌گردد همان گونه که اعمال بد او چنین می‌شود. با الهام از این جهت‌گیری روایات‌، باید در صدد اصلاح اعمال خود باشیم تا شب اوّل قبر در ردیف نجات یافتگان قرار گیریم‌.

برخی از انسان‌ها پس از مرگ‌، فشار قبر ندارند و برخی دارند. از بعضی روایات استفاده می‌شود که زمین‌، مشتاق مؤمنانی است که در حال حیات بر روی زمین مرتکب معصیت خداوند نشده و پروردگار خویش را از خود راضی کرده‌اند. فشار قبر متوجه چنین کسانی نخواهد بود.(بحارالانوار، مرحوم مجلسی‌، ج 6، ص 222، داراحیأ، بیروت‌.) شهدأ نیز با اولین قطره خونی که از آنان ریخته می‌شود، تمام گناهانشان پاک می‌گردد. از این رو فشار قبر متوجه آنان نیست‌. البته به گواهی روایات‌، عدّة کمی از مؤمنان هستند که از فشار قبر رهایی می‌یابند; همان گونه که در روایتی از امام صادق‌بدان اشاره گردیده است‌.(همان‌، ص 261.)

ج‌. با توجه به آنچه در پاسخ به سئوال الف‌، مطرح گردید، منظور از قبر، عالم مثالی‌ِ برزخ است‌.

و روشن است‌، عالم غیرمادی برزخ‌، ویژگی‌های عالم ماده از قبیل شب و روز که نتیجة زمان و حرکت است‌، را برنمی‌تابد. البته مطابق منابع فقهی ما، اولین شب پس از مردن میّت‌، مستحب است آدابی را دربارة او به عمل آورند; از جمله نماز وحشت و... بنابراین‌، منظور از شب اوّل قبر، شب‌ِ همین دنیاست‌. منتهی اولین شبی که روح میّت به عالم برزخ منتقل گردیده است‌. نه شب‌ِ مربوط به عالم برزخ‌.