دیسک کمر

ستون فقرات شامل 33 مهره می باشد.

7 مهره در ناحیه گردن -  12 مهره پشتی -   5 مهره کمری  -  5 مهره خاجی

 4 مهره دنبالچه ای که البته مهره های خاجی و دنبالچه ای به یکدیگر جوش خورده و مهره واحدی محسوب می شوند .

مهره ها بوسیله صفحات انعطاف پذیری به نام دیسک بین مهره ای از یکدیگر جدا می شوند.  

اگر بنا به دلایلی دیسک از قسمت عقبی خود دچار بیرون زدگی یا فتق شود، این قسمت بیرون زده روی نخاع یا رشته های نخاع فشار وارد می کند و سبب بروز درد در ناحیه کمر با انتشار به پاها می شود.مردم به اصطلاح به این بیماری دیسک کمر می گویند که البته اصطلاح درست آن فتق دیسک کمری می باشد. این بیماری، بیماری سیاتیک نیز خوانده می شود.

عصب سیاتیک پس از جدا شدن از نخاع به نام رشته های عصبی ال۱ تا ال  ۵ ،عمل عصب دهی به عضلات ناحیه کمر و باسن وعضلات این ناحیه و ارگان   های لگن مثل مثانه و رحم و دستگاه تناسلی را انجام داده و پس از آن از زیر    استخوان نشیمنگاهی به پاها رفته و عضلات پا و قسمت های لازم را عصب دهی می کند .

 این رشته های عصبی ابتدا از دو طرف ستون مهره ها و در ادامه در محل عبور از زیر استخوان نشیمنگاهی دچار آسیب می شود . در ناحیه کمر با انحراف جانبی ستون مهره ها(اسکلیوز)یا  گودی کمر (لوردوز)عصبی که از این ناحیه عبور می کند بین بافت های سخت (استخوان)تحت فشار قرار گرفته و سلولهای زنده عصبی اصطلاحا" ملتهب میشوند . التهاب عصب باعث تورم و تحت فشار بیشتر قرار گرفتن عصب می شود .در این وضعیت در انتقال پیام های عصبی اختلال ایجاد کرده و همانطور که خواهم گفت رشته عصبی مربوط به هر منطقه از پا که باشد بدون اینکه هرگونه مشکلی در آن نقطه وجود داشته باشد علائم درد را در آنجا نشان می دهد مثلا" اگر عصب ال۵ از ناحیه کمر در گیر باشد ،چون این عصب پشت ران را عصب دهی می کند ،علائم درد در ناحیه پشت ران دیده می شود با وجود اینکه اصلا"از لحاظ بیماری این ناحیه بیماری خاصی ندارد و فقط نشانه ای برای پزشک است تا محل در گیری عصب را شناسایی کند  .

این رشته های عصبی همانطور که ذکر شد پس از گذر از ناحیه کمر در ناحیه لگن از زیر استخوان نشیمنگاهی عبور می کند و با نشستن های مداوم و زیاد بین این استخوان و اجسام سخت پیرامونی تحت فشار قرار گرفته و ملتهب می شود و بر اساس مکانیسم ذکر شده قبلی التهاب آن باعث بروز بی حسی و سوزن سوزن شدن در پا می شود در این وضعیت ، یعنی سیاتیک از ناحیه لگن تمام پا تحت تاثیر قرار می گیرد  .

فتق دیسک ممکن است در ناحیه گردن، پشت یا کمر ایجاد شود. اگر فتق در ناحیه گردن باشد، بیمار دچار درد در ناحیه گردن و شانه و بازو می شود. اگر فشار روی نخاع زیاد باشد، بیمار علایمی نظیر گزگز و مورمور، بی حسی، سرد یا گرم شدن، احساس ضعف و درد در ناحیه ساعد، کف دست و انگشتان پیدا می کند.
فتق دیسک در ناحیه کمری، سبب بروز درد در ناحیه کمر و باسن و پشت یا جلوی ران می شود. اگر فشار روی رشته های نخاعی زیاد باشد، بیمار از ناحیه زانو به پایین علایمی نظیر درد، بی حسی، گزگز و مورمور، احساس سردی یا گرمی، گرفتگی مکرر عضلانی، ضعف یا لاغر شدن را تجربه می کند، بیماری که دچار دیسک کمری است نمی تواند براحتی خم شود و هنگام خم شدن احساس می کند که رگی در پشت زانویش کشیدگی پیدا می کند. درد بیمار با سرفه زدن تشدید می شود.
گاهی بیماران فقط از وجود گزگز و مور مور یا ضعف یا درد در ناحیه ساق، مچ پا یا انگشتان پای خود شاکی هستند و کمر آنها اصلاً درد ندارد. برای بیشتر این بیماران پذیرش اینکه مشکلات آنها به علت وجود بیماری در ناحیه کمر است، خیلی سخت است. 

اولین درمان برای هر دو نوع سیاتیک ابتدا استراحت مطلق است .یک هفته استراحت مطلق از فشار بر روی عصب می کاهد .لازم به ذکر است استراحت بیش از حد هم می تواند زیان آور باشد و مشکلات زیادی را بوجود آورد . 

داروهای ضد التهاب هم بسیار موثرند ولی مسکن ها از آنجا که درد را کاهش می دهند و بیمار را به ادامه فعالیت تشویق می کنند مناسب نیستند . مگر اینکه بیمار از مکانیسم بیماری اطلاع کافی داشته باشد و همزمان با استراحت از دارو های مسکن پزشک هم استفاده کند .ولی زمانی که از دارو های مسکن  استفاده نکنیم ویا کم استفاده کنیم :درد را بخوبی احساس می کنیم و درد عاملی است که از حرکات اضافه و غیر ضروری خودداری کرده و بدن را در وضعیت بدون درد که همان شکل صحیح است نگه داریم و به درمان سرعت  بخشیم . باید توجه داشت که بعضی از دارو ها مثل ضد التهاب ها بسیار مفید هستند . برای دیدن چگونگی عصب دهی ستون مهره ها سری هم به قسمت دیسک کمر بزنید .

درمان سیاتیک با ورزش 

 بیماری سیاتیک ممکن است علل گوناگونی داشته باشد . این عارضه عصبی آزار دهنده معمولاً موجب درد گزنده ای در کپلها می شود که تا ساق پا و غالباً پایین پاکشیده می شود . عارضه سیاتیک غالباً با ضعف و کرختی همراه است . فتق دیسک ، التهاب مفصل ، مهره ها و التهاب عصب سیاتیک همه ممکن است علت این مسئله باشند .به عقیدة پزشکان چینی التهاب عصب سیاتیک ممکن است ناشی از سرماخوردگی ، جذب مواد سمی از محیط زیست یا التهاب بافتهای اطراف باشد . خوشبختانه این نوع سیاتیک در مقابل ورزش واکنش مساعدی نشان می دهد .

 نکته :

هنگام حمله های حاد سیاتیک عصبی نباید ورزش کرد اما در مرحله مزمن ماساژ و تمرینهای ورزشی کمک کننده است .