اعتیاد مجازی cyber addict چیست و چگونه می توان از اعتیاد به کامپ

اعتیاد اینترنتی یا سوکاربری کامپیوتری cyber addict به گسترة وسیعی از مشکلات رفتاری و کنترل انگیزه استفاده از اینترنت اشاره دارد اعتیاد اینترنتی بهعنوان یک رفتار وسواسی، یا آرزوی برقراری پیوند، یا شاید حتی نمودی از انتقال و یا بازتاب روابط، و یا رفع نیاز قلمداد میشود

● تعریف و معنا عمومی اعتیاد addict چیست

اعتیاد با وابستگی جسمانی و روانی همراه است. بعضی از داروها نیز ممکن است با ایجاد وابستگی روانی در بیمار موجب افزایش مصرف شوند و اعتیاد بدهند. فرد معتاد با دریافت مواد اعتیادآور سرخوش و راضی میشود و با توقف مصرف دارو دجار خماری و اختلال شدید جسمانی میگردد. مواد اعتیادآور سبب پیدایش پدیده تحمل نیز میشوند. به موجب این پدیده فرد معتاد برای دسترسی به اثر اولیه این مواد که در ابتدا با مقدار کم حاصل میشود مصرف خود را افزایش میدهد. شدت و نوع وابستگی نسبت به مواد اعتیادآور برحسب نوع و اثر آن متفاوت است.

● اعتیاد اینترنتی: جستاری در معنا

اعتیاد اینترنتی به گسترة وسیعی از مشکلات رفتاری و کنترل انگیزه استفاده از اینترنت اشاره دارد (Yacet, ۲۰۰۱:۱). اعتیاد اینترنتی بهعنوان یک رفتار وسواسی، یا آرزوی برقراری پیوند، یا شاید حتی نمودی از انتقال و یا بازتاب روابط، و یا رفع نیاز قلمداد میشود (Fenichel, ۲۰۰۳: ۱).

هولمز در تعریف خود از اعتیاد اینترنتی، به تعریف استفاده طبیعی و معمولی اینترنت پرداخته و میگوید که هر گاه میزان استفاده از اینترنت به کمتر از ۱۹ ساعت در هفته برسد، در آن صورت میگوییم که فرد به شکل طبیعی از اینترنت استفاده میکند. بنابراین، از نظر هولمز، فردی که بیش از ۱۹ ساعت در هفته از اینترنت استفاده می کند، معتاد به اینترنت است.

یونگ نیز اشاره میکند که فرد معتاد کسی است که حداقل ۳۸ ساعت در هفته و یا ۸ ساعت در روز، وقت خود را صرف استفاده از اینترنت میکند. متخصصان در زمینه آسیبشناسی، محدودترین تعریف را برای طبقهبندی استفاده از اینترنت ارائه میدهند. بهطوری که چنانچه فرد در هفته ۲ تا ۳ ساعت از اینترنت استفاده کند, یک کاربر معمولی، و چنانچه میزان استفاده وی از اینترنت به ۵/۸ ساعت و یا بیشتر برسد, کاربری است که باید مورد بررسیهای آسیبشناسانه قرار گیرد. (Lim and et al., ۲۰۰۴:۲).

گولدبرگ معتقد است که اعتیاد اینترنتی عبارت است از استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت، که معیارهایی همچون تحمل و علائم کنارهگیری، از شاخصههای آن هستند (Lim and et al., ۲۰۰۴:۱).

● دسته بندی اعتیادهای اینترنتی

کلا اعتیاد به اینترنتی به چند دسته تقسیم میشود که معمولا از طریق کامپیپتر طزریق آن صورت می گیرید و کافی نت ها و مراکز کامپیوتر را می توان از جمله مراکز تولید و توزیع این پیدیده نام برد

● اعتیاد اینترنتی:

▪ اعتیاد به چت

▪ اعتیاد به وبگردی

▪ اعتیاد به هک کردن

▪ اعتیاد به وبلاگ

▪ اعتیاد به سایت های پ.و..ر...ن.....و

● ویژگی اصلی اعتیاد اینترنتی cyber addict

بهطور خلاصه، مرور بر ادبیات نظری و تجربی پیرامون اعتیاد اینترنتی, نشانگر آن است که اعتیاد اینترنتی پدیدهای است که از سه ویژگی برخوردار است:

۱) اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی وسواسی است که برخی ویژگیهای آن مشابه شرایط آسیبشناسانه است. در واقع، زمانی میتوان گفت که فرد دچار اعتیاد به اینترنت شده است که دارای علائم خستگی زودرس، تنهایی، افسردگی و غیره باشند. افرادی همچون اورزاک و یونگ به چنین تعریفی از اعتیاد اینترنتی اعتقاد دارند. روشهای درمان این نوع اعتیاد نیز، رفتار درمانی شناختی و تقویت درمانی انگیزش است.

۲) اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی روانی است. از این دیدگاه زمینه تحقیقی جدیدی تحت عنوان «روان درمانی اینترنتی» ظهور کرده است. این دیدگاه, معتادان اینترنت را بهعنوان بیمار میبیند. روش درمان این نوع اعتیاد نیز، تشکیل گروههای خبری و گروههای بحث است. در این شکل از درمان، اعضای اختلالات روانی مرتبط به هم، نقش یک گروه حمایتی را بازی کرده و با ارائه پیشنهادات آنلاین و روشهای برخورد با آن، از شدت اعتیاد اینترنتی میکاهند. افرادی چون استن، هانگ و آلسی به چنین دیدگاهی اعتقاد دارند.

۳) اعتیاد اینترنتی نوعی مشکل رفتاری است. دلیل این مسئله نیز، وجود یک رابطه قوی بین اعتیاد اینترنتی و وابستگی شیمیایی است. مطالعات نشان دادهاند که افرادی که مشکلات وابستگی شیمیایی دارند، در هفته وقت بیشتری را صرف اینترنت میکنند، تا کاربران «وابسته غیرشیمیایی». از معتقدان چنین نگاهی، میتوان به شرر قابل اشاره کرد (Lim and et al., ۲۰۰۴: ۲).

● معیارهای پیشنهادی اعتیاد اینترنتی cyber addict

انجمن روانپزشکی آمریکا برای شناخت اعتیاد اینترنتی و افرادی که به استفاده مفرط از اینترنت معتادند، معیارهایی را مشخص کرده است که طبق آن، چنانچه بخواهیم فردی را معتاد به اینترنت بنامیم، باید حداقل سه مورد از معیارهای هفتگانه زیر، در طول یک دوره ۱۲ماهه (یک ساله) در وی دیده شود. معیارهای پیشنهادی این انجمن شامل ۷ مورد به شرح زیراست:

۱) تحمل: این معیار به معنای صرف زمان بیشتری برای اینترنت به منظور رسیدن به رضایت است. در این شرایط, با وجود صرف همان میزان وقت, میزان رضایتمندی کاربر کمتر است و نیاز به زمان بیشتری دارد تا به همان درجه از رضایت قبلی برسد.

۲) وجود دو یا چند علامت کنارهگیری در طی دو روز در ماه که بعد از کاهش و یا ترک مداوم استفاده از اینترنت حاصل میشود. این مسئله باید موجب بروز دردها و رنجها و یا اختلالاتی در عملکرد اجتماعی، فردی و یا آموزش شود.

۳) از اینترنت به منظور تخفیف و یا اجتناب از علائم کنارهگیری استفاده میشود.

۴) از اینترنت، اغلب در دورههای زمانی پیش از آنچه که در ابتدا مدنظر بود، استفاده میشود.

۵) حجم قابل توجهی از وقت صرف فعالیتهای مربوط به کاربری اینترنتی (برای مثال، کتابهای اینترنتی، جستوجوی بروزرهای جدید وب، جستوجوی فروشندگان اینترنتی و جز اینها) میشود.

۶) بهخاطر استفاده از اینترنت، از فعالیتهای مهم اجتماعی، شغلی و یا تفریحی دست کشیده و یا کاسته میشود.

۷) فرد بهدلیل استفاده مفرط از اینترنت، خطر فقدان روابط مهم، شغل، و فرصتهای آموزشی و شغلی را میپذیرد.

● معیار را برای اعتیاد به اینترنت و بازشناسی cyber addict

تحقیقاتی هم که اخیراً راجع به اعتیاد اینترنتی صورت گرفتهاند، چندین معیار را برای اعتیاد به اینترنت و بازشناسی آن برشمردهاند. سه مورد از این معیارهای مهم عبارتند از:

۱) موقعی که شخص سعی میکند تا از اینترنت خارج شود، احساس بیقراری و بدخلقی میکند.

۲) از اینترنت، برای فرار از مشکلات و یا کاستن از احساس یأس و ناامیدی، گناه، اضطراب و یا افسردگی استفاده میشود.

۳) کاربر اینترنت در مورد میزان و وسعت استفاده خود از اینترنت، به اعضای خانواده و یا دوستانش دروغ گفته و آن را کتمان میکند. و نهایتاً، شخص با وجود هزینه بالای استفاده از اینترنت، مکرراً از آن استفاده میکند (Oliver, ۲۰۰۳b: ۱-۲).

● چرا معتاد اینترنتی شده ؟

بیش از حد ایمیل چک میکنید و برای بیش از ۱۲ ساعت مشغول بازی با رایانهتان هستید. به جای آنکه با دوستان حقیقیتان صحبت کنید تمام وقتتان را به صحبت با افرادی میکنید که در اقصی نقاط جهان همانند شما پشت رایانه به نمایشگرشان چشم دوختهاند.

با اعضای خانوادهتان هیچ ارتباطی ندارید و آنها را از سر خود باز میکنید. خلاصه همه زندگیتان با رایانه عجین شده است. اینها همه علائم یک بیماری شایع و جدید هستند. بله درست فهمیدید شما هم به بیماری اعتیاد به رایانه دچار شده اید.

اعتیاد به رایانه میتواند به شکلهای مختلفی بروز کند. شما ممکن است به رایانهتان معتاد باشید زیرا بازی جدیدی در آن وجود دارد که به آن بسیار علاقمندید یا اینکه اعتیاد شما قبل از آنکه به کامپیوتر خانگیتان باشد به اینترنت است در واقع شما عاشق آن هستید که روزانه دهها ساعت را در اینترنت در سایتهای مختلف بچرخید و وقت بگذرانید. پس به شما معتاد به اینترنت میگویند که آنهم در نوع خود بیماری بسیار شایعی است.

افرادی که به رایانه خود اعتیاد دارند دلایل مختلفی را برای بیماری خود عنوان میکنند. اکثر آنها معتقدند که استفاده بیش از حد از رایانه باعث میشود تا تنهایی آنها پر شود و احساس غمگینی آنها را رها کند.

آنچه که این افراد مدعی هستند آن است که رایانه وسیله بسیار مفیدی است و بنابراین نمیتوان آنها را همچون افراد معتاد به هروئین پنداشت که باید فورا به شرایط خود رسیدگی کنند. از نظر آنها اعتیادشان به این وسیله به هیچ عنوان خطرناک نیست و بلکه مفید هم هست.

این ادعاهای افراد باعث شده است تا روانشناسان هم حتی در مورد اعتیاد به رایانه به شک و شبهه نزدیک شوند. از نظر بسیاری از آنها هم استفاده بش از حد از رایانههای شخصی اعتیاد نیست و افراد استفاده کننده از آن را نباید معتاد نامید.

● آیا ما هم معتاد به رایانه هستید؟

برای آنکه متوجه شوید که به رایانه شخصیتان اعتیاد پیدا کردهاید یا خیر کافیست که چند سئوال زیر را پاسخ دهید تا تکلیفتان مشخص شود:

۱) بیش از حد پشت رایانهتان مینشینید تا جایی که متوجه نمیشوید که ساعتها از پی هم میگذرند.

۲) در طول مدتی که از رایانه استفاده نمیکنید مدام به فکر آن هستید و به دنبال فرصتی میگردید که پشت آن بنشینید.

۳) از رایانه برای فرار از احساسات منفی و افسردگی که در وجودتان هست استفاده میکنید.

۴) مناسبتهای مهم و مهمانیها را فراموش میکنید و خانوادهتان را تا جایی که میتوانید نادیده میگیرید.

۵) به خاطر استفاده بیرویه تمرکز خود را از دست دادهاید و حتی سرکار هم نمیتوانید به درستی کار کنید.

● اثرات منفی اعتیاد به رایانه

اگر با جواب دادن به این سئوالها متوجه شدید که در معرض اعتیاد به رایانه قرار دارید بهتر است هر چه زودتر یک راهی برای خود پیدا کنید زیرا این اعتیاد برایتان آزار دهنده خواهد بود.

بیشترین اثر منفی این اعتیاد بر روان و رفتارهای اجتماعی شماست. اگر به رایانه معتاد باشید مطمئنا روابطتتان با دوستان و خانواهتان رو به زوال خواهد رفت. کارتان تخت تائیر قرار میگیرد و اگر دانش اموز باشید که درس خواندتان هم به شدت آسیب میبیند.

متاسفانه افرادی که به بازیهای رایانهای معتاد میشوند زندگی واقعی را از دست میدهند و شروع به زندگی در محیط مجازی میکنند که حضور واقعی ندارد.

از سوی دیگر استفاده از چندین ساعت رایانه،ماوس و صفحه کلید آسیبهای جدی به شما میزند. خواب شما کم می شود و این کم شدن هم روی اعصابتان تاثیر می گذارد و سیستم دفاعی بدنتان را بسیار ضعیف میکند. چاق شدن به دنبال عدم تحرکتان هم که صد در صد برایتان بوجود میآید.

● برای درمان مشکل اعتیاد مجازی چطور کمک بگیریم؟

۱) برای خود حد و مرز تعیین کنید به این معنا که کم کم ساعاتی که پشت رایانه صرف میکنید کمتر کنید. و به ان پایبند باشید.

۲) اوقاتی از روز را "بدون رایانه" بگذرانید به این معنا که سعی کنید زمانی را که برای تفریح و انجام کارهای روزانهتان در نظر گرفتهاید را کاملا آزاد فکر کنید و به رایانهتان اصلا فکر نکنید.

۳) لیستی از کارهایی که میتوانید به جای نشستن پشت رایانهتان انجام دهید را تهیه کنید و روی مانیتور رایانه بگذارید. به این شکل متوجه میشوید که کارهای مهمتری هم برای انجام دادن وجود دارد.

۴) اسامی افراد خانواده و دوستانتان که میتوانند در ترک این اعتیاد به شما کمک کننند تهیه کنید. ترک کردن این اعتیاد به تنهایی ممکن است سخت باشد.

۵) رایانه را در نقاط پر رفت و آمد خانه بگذارید. اگر در جایی نشسته باشید که در اطرافتان رفت و آمد زیاد باشد تمرکز کمتری دارید و ناخوداگاه کمتر وقت صرف میکنید. این کار برای والدینی که فرندانشان بی رویه از رایانه استفاده میکنند بسیار مفید است.

● اعتیاد اینترنتی – اعتیاد مجازی

زیرچشم هایش گود افتاده است. صورتش تکیده و خسته است. وقتی همه خوابند او بیدار است و وقتی همه بیدارند او چرت می زند. سر کارش تمرکز ندارد بی حوصله است حوصله آدم های دور وبرش را ندارد.

دلش می خواهد ساعت ها تندتر بگذرند و او هرچه زودتر به خلوت اتاقش برسد؛ به دکمه هایی که او را به خود می خوانند، به دریچه ای که چهره دیگری از دنیا را به او نشان می دهد. او بیقرار این دنیای مجازی است.

او همه علامت های یک معتاد را دارد. او یک معتاد اینترنتی است. بی شک اینترنت در زندگی افراد جامعه تغییر اساسی به وجود آورده است.

این تغییر را می توان با اختراع تلفن در اوایل قرن بیستم و تلویزیون در دهه ۵۰مقایسه کرد. اینترنت بشارت گر کم کردن فاصله ها و گسترده کردن روابط میان آدمیان شده است.

اما امر متناقض این است که خود این تکنولوژی گاه موجب تقلیل و افت سایر روابط اجتماعی شده و تنهایی فرد را بیشتر کرده است.

عضو کمیته آموزش انجمن علمی روان شناسان بالینی ایران اعتیاد به اینترنت را مختص به سن یا طبقه خاصی نمی داند.

حامد حیدری می گوید: مردان و زنان و کودکان در سراسر دنیا می توانند به ارتباطات اینترنتی ، بازیهای اینترنتی، جمع آوری اطلاعات و... از طریق اینترنت معتاد شوند و معمولا افرادی که از ضعف شدید در روابط اجتماعی رنج می برند، کسانی هستند که به ارتباطات اینترنتی پناه می برند.

او می افزاید: اینترنت می تواند مفری برای کسانی که از مشکلات روانی رنج می برند و دچار تشویش ، افسردگی و بی اعتمادی به نفس هستند نیز باشد. ارتباط مجازی از طریق اینترنت محملی را برای گریز از واقعیت و وسیله ای برای ارضای نیازهای هیجانی و روانی به وجود می آورد.

کسی که در روابط واقعی بین فردی توفیق چندانی نداشته ، اکنون از این طریق قادر می شود بدون آن که چهره خود را برملا کند و نام خود را بگوید روابط گسترده ای را برقرار نماید و احساسات خویش را بروز دهد.

این منجر به ایجاد توهم صمیمیت می شود و وقتی واقعیت خارج ، محدودیت های خود را نشان می دهد، واکنش های ناامیدانه ای را در فرد ایجاد می کند.

ظهور این اعتیاد به عنوان یک اختلال اولین بار در سال ۱۹۹۵مطرح شد و در سال ۱۹۹۶توسعه یافت و از آن پس مراکز درمان در سراسر امریکا به وجود آمدند و حتی در دادگاه و سیستم قانونی کشور این اختلال به عنوان یک اختلال روانی پذیرفته شد.

● آثار اجتماعی و روانی اعتیاد اینترنتی – اعتیاد مجازی

مانند اعتیاد به مواد مخدر، الکل، سیگار یا کافئین، اعتیاد به اینترنت نیز با علایمی همچون افزایش نوسانات اخلاقی.

کودکان و نوجوانانی که به اینترنت دلبستگی فراوان پیدا می کنند و در حقیقت به آن معتاد می شوند، برای ارضای خود ساعتهای متوالی بدون وقفه روی خط باقی می مانند و زمانی که امکان دسترسی به اینترنت را نداشته باشند، دچار تشویش ، لرزش دست و عصبانیت می شوند، استراحت و آرامش را فراموش می کنند و به اینترنت و وسوسه های آن فکر کرده و خیالپردازی می کنند.

اعتیاد اینترنتی یکی از مسائلی است که دامن جوانان ما را گرفتهاست و امروزه مسئولان کشور در حال نابود سازی این پدیده در کشورمان می باشند برای این کار اقداماتی نظیر فیلتر کردن سایت ها و مخصوصا وبلاگها و دستگیر کردن عاملان این پدیده کرده اند