اینترنت خوب، بد، زشت

نگریستن به مزایای دنیای فناوری‌های نوین که فناوری اطلاعات در مرکز آن قرار دارد، نباید آنقدرطول بکشد که حواسمان را کاملا جلب خودش کند و اختیارمان را در دست بگیرد. همان‌طور که در چند شماره گذشته نیز گفتیم، فناوری اطلاعات مانند هر فناوری و ابزار دیگری در کنار مزایای خود می‌تواند معایبی نیز داشته باشد که این معایب برآمده از همان خواص و کارکردهای اصلی آن است و این خواص در هنگام استفاده افراطی و طولانی مدت ایجاد می‌شود و خوب است که به آنها با دید مثبت نگاه شود تا یک عادت، تبدیل به یک بیماری و یا اعتیاد نگردد. در شماره‌های گذشته به جنبه‌هایی مانند بازی‌های رایانه‌ای و ارتباطات مجازی پرداختیم و در این شماره نیز به موضع اینترنت خواهیم پرداخت.

دو تعریف

کلمه اینترنت متشکل از 2 قسمت اینتر + نت است که معنای لغوی آن شبکه‌ای بین شبکه‌ها است. این نام امروزه برای شبکه‌ای به‌کار برده می‌شود که خود تحت پروتکل ‌TCP\IP‌ کار می‌کند و پیوند‌دهنده انواع شبکه‌های رایانه‌ای بزرگ و کوچک در سراسر دنیا و هر نوع کارکرد داخلی است. با این‌که اینترنت تنها شبکه سراسری و جهانی نیست اما به‌دلیل پشتیبانی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های عظیم انجام شده بر آن توسط بنیان‌گذارانش، امروزه به یکی از پرکاربردترین شبکه‌های سراسری تبدیل شده است که کنترل نبض حیاتی آن نیز در اختیار دولت آمریکا و نهادهای وابسته به آن است. ‌ ‌

وب نیز نام سرویسی است که بر روی بستر اینترنت ارائه می‌شود، اما کلمه وب به‌معنای »تار و پود« به‌دلیل شکل اتصال شبکه‌های رایانه‌ای به هم برای این سرویس انتخاب شده است و با پروتکل‌هایی مانند ‌http ‌ کار می‌کند.

تاریخچه رشد ‌ ‌

اینترنت از همان ابتدای آغاز به کار خود توانست ارتباطی با سرعت بیشتر و هزینه‌ای کمتر را نوید دهد و بر مبنای آن سرمایه‌گزاری‌های مختلفی انجام شد که توانست این شبکه را در عمر تقریبا کوتاه خود به رشد حداکثری نزدیک کند. با ابداع آقای برنزلی دنیای اینترنت متحول شد. این اختراع که همان وب بود توانست اینترنت را از حالت یک شبکه انتقال به یک شبکه میزبان تبدیل کند که به همان شکل سابق یک ارتباط نقطه‌به‌نقطه برقرار می‌کرد و شکل جدیدی از ساختار داده‌ها را به کاربر نشان می‌داد. این ساختار جدید همان صفحات وب بود که می‌توانستند ابرمتن و چند‌رسانه‌ای‌ها را در یک مکان و به‌صورت آنلاین به کاربر نمایش دهند. البته انواع قبلی آن با انواع امروزی قابل مقایسه نبوده و این پدیده به نوعی انقلابی در صنعت ارتباطات و رسانه بود. ‌ ‌

اینترنت، خوب ‌ ‌

تعریف از اینترنت در دنیای امروز مانند تعریف از کشاورزی در دنیای قدیم است. این شبکه جهانی امروزه با رشد میلیاردی کاربران آنقدر ارتباطات را در اختیار گرفته است که برای بسیاری زندگی بدون اینترنت نوعی نقص جدی دارد. انجام کارها از راه دور1، انجام خدمات سنتی بر بستر شبکه جهانی به شکل الکترونیکی2، تجارت الکترونیکی3، مبادله پول و انجام آنلاین سفارش‌ها4، تحصیل در فضای مجازی5، دانشگاه مجازی6، تحقیق و پژوهش‌های علمی و شخصی7، ارتباطات مجازی8‌ ‌، شبکه‌های اجتماعی9، خبر‌رسانی و خبرگزاری‌های اینترنتی10، احیای پورتال‌ها11‌ ‌، تبلیغات آنلاین12، بازی‌های تحت شبکه آنلاین13، پست الکترونیکی و هزاران کارکرد دیگر، مجموعه‌ای دلپذیر را تشکیل می‌دهند که توانسته دنیای ارتباطات را به رقیب دنیای واقعی تبدیل کند و رشد اقتصادی و فرهنگی و علمی جوامع را سرعتی صد چندان ببخشد. اینها مزایایی است در مجموع اینترنت را خوب، کاربردی و دلپذیر جلوه می‌دهند. ‌ ‌

اینترنت به‌عنوان منبعی بسیار بزرگ از اطلاعات، می‌تواند نقش بسیار بزرگی در ارائه خدمات اجتماعی، علمی و فرهنگی ایفا کند. چرا که با وجود فناوری‌های ارتباطی و محیا بودن گسترش خدمات بر بستر این شبکه آموزش که رکن اصلی تعالی جامعه است، دیگر محدود به جغرافیا و کاستی‌های محیطی نیست، با این شبکه تمام روستاییان می‌توانند مانند شهر‌نشینان آموزش ببینند و از خدمات اجتماعی بی‌آنکه نیازی به ترک شهر و دیار خود داشته باشند استفاده کنند؛ و نیز خبر‌رسانی دیگر محدود به رادیو و تلویزیون نیست. ‌به عقیده نگارنده، مهم‌ترین دلیل استقبال از اینترنت و به‌نوعی مهمترین مزیت آن برای کاربران یک چیز است: »حق انتخاب«. تمام کاربران می‌توانند دنیای پیرامون خود را در این فضا بسازند بدون آنکه محدودیت خاصی برای آنها باشد و این حق انتخاب و آزادی عمل حس خوشایندی است که کسب آن در دنیای واقعی به آسانی امکان‌پذیر نیست. ‌ ‌

اینترنت، بد

این پدیده در کنار تمام خوبی‌ها و مزایای بی‌نظیر خود بدی‌هایی را نیز همراه دارد که غفلت از آنها موجب زیر سوال رفتن کاربردهای آن نیز خواهد شد. یکی از معایب اصلی این فضا ایجاد هنجارهایی نامتناسب با دنیای اطراف کاربران است که موجب ناهنجاری‌هایی می‌شود که ممکن است شخص را با محیط اطراف خود بیگانه سازد؛ که البته این بیگانگی می‌تواند موجب حالات ناخوشایندی در فرد شود. ‌ ‌

اما آگاهی از دنیای خارج و ارتباط با آن لازمه هرنوع پیشرفت است و نباید برای جلوگیری از آن صورت مساله را پاک کرد. دیگر عیب این فضا نبود تضمین برای برقرای ارتباط امن است و ممکن است کاربران در ارتباطات خود دچار نوعی فریب‌خوردگی شوند و رویاهایی را برای خود بسازند که از واقعیت بسیار دور و تقریبا محال است. کلاهبرداری‌های تبلیغاتی و بازاریاب‌های سمج اینترنتی که به هر روشی برای تخلیه جیب مشتری متوسل می‌شوند نیز از دیگر معایب این محیط است که به‌دلیل کم بودن اطلاعات کاربر از دنیای تجارت آنلاین اتفاق می‌افتد. ارتباطات ناسالم و دسترسی آسان به محتوای اطلاعات شخصی کاربران برخی از سایت‌ها موجب برهم خوردن نظم اجتماعی و شکستن حرمت برخی افراد می‌شود. غرق شدن در دنیای مجازی می‌تواند از کارایی و خلاقیت افراد بکاهد و از طرفی آنها را بیش از حد به این محیط وابسته کند. به‌طوری که آنها قادر به برقراری ارتباط معمولی به محیط واقعی نباشند، در همین راستا شرکت اینتل تولید‌کننده جهانی ریزتراشه‌ها در مدت 8‌ماه یک تحقیق درون شرکتی را انجام داد که نتیجه آن را در سایت خود نیز منتشر و کشف کرد که پس از محدود کردن امکان استفاده از پست الکترونیکی، بسیاری از وابستگان به این فناوری، بیشتر احساس خلاقیت کرده و راندمان کاری آنها نیز بالا رفت.

اینترنت، زشت

تمام معایب اینترنت و کلا فضای مجازی قابل توجیه است به غیر از یک مورد که آن هم چیزی نیست جز «پورنوگرافی». این واژه نامیست برای محتوای غیراخلاقی در فضای مجازی و به مواردی گفته می‌شود که محتوایی درارتباط با موضوعات انحرافات اخلاقی به قصد ترویج فحشا در قالب عکس، فیلم‌، نوشته و سایر انواع رسانه‌، تولید و عرضه شود. این پدیده نه‌تنها در کشور ما بلکه در سراسر جهان اصلی‌ترین دغدغه خانواده‌ها و دولت‌ها است. چرا که این موضوع باعث ایجاد شخصیت‌هایی پرخاشگر با تمایلات افسار گسیخته جنسی می‌شود که به عقیده کارشناسان اکثر افرادی که به این نوع سایت‌ها سر می‌زنند، به نوعی معتاد به این محتوا شده و دچار انحرافات فیزیولوژیکی نیز می‌گردند که باعث از بین رفتن خواص عادی بشری شده و آنها را به بیمارانی با انحرافات جنسی مبدل می‌سازد و همان‌گونه که می‌دانید این بیماری‌ها فرد را دچار سرخوردگی‌هایی می‌کند که باعث بروز اختلالات رفتاری در وی می‌گردد. در کشورهای بسیاری این گونه سایت‌ها فیلتر می‌شوند و دسترسی به این نوع محتواها برای افراد زیر سن قانونی در برخی سایت‌ها مانند گوگل و یاهو ممنوع است اما با توجه به محدودیت ناپذیری کاربران در این فضا فرهنگ‌سازی و رفتار آگاهانه با این موضوع بهترین راهکار مقابله با آن است.