راز شوره سر کشف شد

راز ژنتیکی قارچی که باعث ایجاد شوره سر می‌شود، توسط گروهی از دانشمندان بین‌المللی فاش شد.

آنها امیدوارند اطلاعات دقیقی که در مورد ژنوم (تعداد کلی ژن‌های تشکیل دهنده یک سلول خاص) قارچ "مالاسزیا گلوبوسا" به دست آورده‌اند، بتواند منجر به درمان‌های مؤثرتری شود و رشد آن را متوقف کند.

این قارچ که روی پوست انسان زندگی و از آن تغذیه می‌کند، باعث خارش و پوسته‌پوسته شدن ناحیه مبتلا به قارچ می‌شود.

نتایج این تحقیق، که توسط شرکت تجاری پروکتر و گمبل انجام شده است، در گزارش آکادمی ملی ساینس به صورت مشروح درج شده است.

به‌نظر می‌رسد حدود نیمی از جمعیت انسان‌ها از شوره سر رنج می‌برند و ظاهرا مردان بیشتر از مستعد ابتلا به این قارچ هستند. به‌طور متوسط، بیش از 10 میلیون قارچ مالاسزیا گلوبوسا روی سر هر فرد وجود دارد.

این قارچ‌ها که به‌طور ژنتیکی با مخمرها هم‌خانواده‌اند، از سبوم (ماده‌ای چرب که توسط غدد چربی‌ساز پوست تولید می‌شود) تغذیه می‌کنند.

سبوم (sebum)، پوست و مو را در مقابل از دست دادن آب محافظت می‌کند و در ایجاد رطوبت طبیعی پوست مؤثر است و مانع از خشک شدن، شکنندگی و ترکیدن آن‌ها می‌شود. این ماده توسط چربی‌هایی که سلول‌های پوست تولید می‌کنند و باقیمانده ذرات مرده چربی، ایجاد می‌شود.

مالاسزیا گلوبوسا یکی از ساده‌ترین ارگانیسم‌های بدن است که تا به حال توسط دانشمندان کشف شده است و با 4 هزار و 285 ژن، 300 بار کوچک تر از ژنوم‌های انسانی است.

مالاسزیا گلوبوسا با اینکه برای ادامه حیات به اسیدهای چرب نیاز دارد، اما به هیچ‌وجه توانایی ساخت آن‌ها را ندارد و به همین علت از سبوم انسان به‌عنوان منبع تغذیه استفاده می‌کند.

نقش آنزیم
آخرین تحقیقات نشان داده‌اند قارچ‌ها با تولید آنزیمی به نام " لیپاز" باعث ایجاد شوره می‌شوند. این روند به این ترتیب است که ابتدا، قارچ‌ها از لیپاز برای تجزیه سبوم استفاده می‌کنند و ماده مرکبی به نام اسید اولئیک (یک اسید چرب) تولید می‌کنند.

این اسید وارد سطحی‌ترین لایه پوست سر می‌شود و روند تغییر سلول‌های پوست سر را در افراد مستعد، تسریع کرده و در نهایت شوره سر تشکیل می‌شود.

محققان دریافته‌اند این قارچ در نهایت 8 نوع لیپاز و 3 فسفو‌لیپاز- که باعث هضم چربی‌های پوست کف سرمی‌شود- تولید می‌کند. آن‌ها حدس می‌زنند که هر کدام از این پروتئین‌ها می‌توانند به‌عنوان یکی از راه‌های درمانی ضد‌شوره به‌عنوان هدف مورد مطالعه قرار گیرند.

همچنین این گروه کشف کردند این قارچ‌ها از لحاظ ژنتیکی، دارای قابلیت جفت‌گیری هستند که این مورد تا به حال دیده نشده است. توماس داوسون، یکی از محققان می‌گوید: ترتیب‌گذاری کامل ژنومی یک ژنوم مالاسزیا باعث ایجاد فرصت‌های شگرفی برای دانشمندان شده است تا فعل و انفعالات بین انسان‌ها و قارچ را بررسی کنند.

انواع شامپوهای دارویی رایج کمک می‌کنند تا عفونت قارچی کنترل شود، اما هیچ‌کدام از آنها به‌طور صد‌در‌صد قابل اطمینان نیستند.

حدود 5 سال پیش بود که دانشمندان متوجه شدند مالاسزیا گلوبوسا اصلی‌ترین عامل ایجاد شوره سر است.

دکتر باو شرگیل، متخصص امراض پوستی مؤسسه پوست بریتانیا، می‌گوید: ما از هرگونه تحقیق برای حل این مشکل که بسیاری از افراد با آن دست به گریبانند، استقبال خواهیم کرد.

روند کشف راز ژنوم به این صورت بود که گروه دانشمندان، حدود 10 لیتر قارچ را در یک مخزن بزرگ کشت دادند و آن را در مایع نیتروژن منجمد کردند. سپس آن را به تکه‌های کوچک خرد کرده و DNA آن‌ها را خارج ساختند.