تمام آنچه در مذاکرات ژنو گذشت

به گزارش فرارو، پنجمین دور از مذاکرات هسته‌ای پس از تمدید ۷ ماهه مذاکرات در یک فضای نه چندان امیدوارکننده نسبت به حصول پیشرفت از پنجشنبه گذشته در ژنو سوئیس با گفت‌و‌گوهای دوجانبه هیات‌های مذاکره کننده ایران و آمریکا آغاز شد. 

 
سخنان جان کری، وزیر خارجه آمریکا در لندن و در کنار همتای انگلیسی خود مبنی بر اینکه «همچنان اختلافات جدی میان دو کشور وجود دارد و ایالات متحده آماده است تا در صورت نپذیرفتن شرایط توسط ایران، مذاکرات هسته‌ای را ترک کند»، تاثیر قابل توجه‌ای در کاهش سطح توقعات نسبت به این دور از مذاکرات داشت. 

   

با این حال آمریکایی‌ها به گفته محمدجواد ظریف، وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران در این مذاکرات خلاف این اظهارات را نشان دادند که همین امر سبب شد این دور از مذاکرات دیروز در یک فضایی مملو از خوشبینی نسبت نزدیک شدن دو طرف به توافق جامع و نهایی به پایان برسد. 

 
نوآوری ایران

پیش از آغاز این دور از مذاکرات، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران، اعلام کرده بود که «به دنبال نو آوری و تحولات در نحوه و شکل مذاکرات هستیم تا به کار‌ها در مذاکرات سرعت دهد». 

 
نوآوری مد نظر تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران به منظور تسریع در روند مذاکرات به منظور دستیابی به حداقل توافق سیاسی و در ‌‌نهایت توافق جامع و نهایی با اضافه شدن دو عضو جدید همراه شد. 

 
علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی و حسین فریدون، برادر حسن روحانی و دستیار ویژه رییس جمهور دو عضو جدید بودند که با ورود مذاکرات به مراحل حساس بحث بر سر جزییات به تیم مذاکره کننده ایران اضافه شدند. 

 
محمد علی حسینی مدیرکل دیپلماسی رسانه‌ای وزارت خارجه، «انجام مشورت‌ها و هماهنگ‌های لازم در طول مذاکرات فعلی» را دلیل سفر فریدون به ژنو عنوان کرد. 

 
دلیل اضافه شدن صالحی به تیم مذاکره کننده ایران هم پیامی جز این نداشت که مذاکرات در این مرحله به طور ویژه بر موضوع «ظرفیت غنی‌سازی و تعداد سانتریفیوژهای ایران» متمرکز شده بود. 

 
ورود مذاکرات به جزییات فنی

بر این اساس به دلیل نیاز به تخصص صالحی در مرحله گفت‌و‌گو درباره مسائل فنی، محمد جواد ظریف مذاکره کننده ارشد هسته‌ای او را به این دور از مذاکرات دعوت کرد که این اقدام با استقبال طرف آمریکایی و واکنش متقابل همراه شد به طوری که جان کری وزیر خارجه آمریکا هم تصمیم گرفت در این دور از مذاکرات ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا را با خود همراه کند. 

 
در این شرایط، هیات‌های مذاکره کننده ایران و آمریکا دو دور در سطح وزرای خارجه و با حضور صالحی و مونیز برگزار کردند که در این مذاکرات مهم‌ترین دستور کار بحث دو طرف،‌‌ همان ظرفیت غنی سازی و تعداد سانتریفیوژهای فعال در ایران پس از توافق جامع هسته‌ای بود. 

 
تعدیل در مواضع آمریکا

آمریکایی‌ها که تا پیش از این خواستار کاهش شدید ظرفیت غنی سازی و تعداد سانتریفیوژهای ایران تا حداقل ۲ هزار دستگاه بودند بودند بر اساس آنچه خبرگزاری‌ها پس از این دور از مذاکرات اعلام کرده‌اند با تعدیل قابل توجه در خواسته خود با فعال بودند ۶۵۰۰ دستگاه پس از توافق جامع رضایت داده‌اند که این خود پیشرفتی محسوس در این مذاکرات محسوب می‌شود. 

 
همچنین آمریکایی‌ها تعدیل دیگری در مواضع خود ایجاد کرده‌اند. آن‌ها پیش از این خواستار اجرای توافق جامع در بازه زمانی ۱۵ تا ۲۰ ساله بودند. با این حال بر اساس آنچه منابع غربی به برخی خبرگزاری‌ها از جلمه آسوشیتدپرس اعلام کرده‌اند آن‌ها به ۱۰ سال اجرای توافق جامع که همراه با محدودیت‌ها و نظارت‌های بیشتر بر برنامه هسته‌ای ایران می‌شود رضایت داده‌اند. 

 
از این رو به نظر می‌رسد در این دو موضوع تا حدود زیادی دیدگاه‌های دو طرف به یکدیگر نزدیک شده است که همین امر سبب شده است که بسیاری از مقامات و رسانه‌ها از جمله سرگئی ریابکف، نماینده روسیه در گروه ۱+۵ اعلام کند که مذاکرات پیشرفت‌هایی داشته است. 

 
خبرگزاری رویترز نیز به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی گزارش داده که «پیشرفت در برخی مسائل» به دست آمده است. 

 
وزیر خارجه ایران هم در پایان این مذاکرات تایید کرد «تا حدودی پیشرفت در برخی مباحث صورت گرفت». هر چند ظریف تاکید داشت که هنوز راه زیادی برای رسیدن به توافق نهایی در پیش است. 

 
تحریم‎ها محور احتمالی مذاکرات آینده

با کاهش اختلافات میان طرف‌های اصلی مذاکرات هسته‌ای یعنی ایران و آمریکا بر سر دو موضوع اصلی مورد اختلاف طرفین یعنی ظرفیت غنی سازی و مدت زمان اجرای توافق جامع به نظر می‌رسد که تنها جدی باقی مانده میان دو طرف تعیین سرنوشت درباره تحریم‌های اعمال شده علیه ایران باشد. 

 
همانطور که دو طرف - حداقل در گمانه زنی رسانه ای- توانسته‌اند برای دو اختلاف جدی به راه حلی‌هایی دست پیدا کنند برای اختلاف جدی سوم هم می‌توانند طرحی مرضی الطرفین ارایه کنند و بر سر آن به توافق برسند. 

 
به دلیل آنکه اختلاف سوم هم عمدتا میان ایران و آمریکا وجود دارد، دور بعدی مذاکرات دوشنبه هفته آینده میان دو کشور و باز به صور دوجانبه آغاز می‌شود. بر این اساس به دلیل عبور احتمالی مذاکرات هسته‌ای از ظرفیت غنی سازی، دور بعدی مذاکرات بر موضوع تحریم‌ها متمرکز خواهد بود.