قمر در عقرب چیست؟ واقعیت یا خرافه؟

از فرمایشات اهل بیت علیهم السلام استفاده می شود که علم نجوم ، علمی الهی است که توسط فرشتگان و انبیاء(ع) به بشر تعلیم داده شده است ؛ ولی کسانی که به آن احاطه داشته باشند اندک هستند ، در برخی روایات تصریح شده که علم نجوم را جز دو خاندان به درستی نمی دانند ، خاندانی در هند و خاندانی در عرب ؛ گویا مراد از خاندان عرب ، اهل بیت (ع) هستند ، در روایات زیادی از ترتیب اثر دادن به گفته های منجّمین نهی شده ؛ ولی نه از آن جهت که این علم نادرست است بلکه از آن جهت که اوّلاً اکثر مدّعیان علم نجوم به خاطر پیچیدگی فراوان آن ، در محاسبات خود دچار اشتباه می شوند و ثانیاً در گذشته در قضیه دعای حضرت داود (ع) در توقف خورشید و نیز جریان ردّ الشمس ، حساب نجوم در هم شده ؛ لذا محاسبات منجمین فعلی همه بر ظنّ و گمان است و از روایات بر می آید که علم نجوم واقعیّت دارد ولی پیچیدگی آن فراتر از آن است که افراد عادی بتوانند به طور کامل از آن مطّلع گردند ، لذا خطا در این وادی به مراتب بیشتر از صواب است.

قمر در عقرب چیست و چه اعمالی در ایام قمر در عقرب منع شده است ؟

قمر در عقرب به این معنا است که برای ساکنین زمین ، کره ماه برابر صورت فلکى عقرب‌‌ واقع شده است ، ماه (قمر)در طول یک سال قمری ، که حدود ۲۹٫۵ روز است ، یکبار به طور کامل دور زمین می چرخد! که به دوازده قسمت تقسیم شده  و برج هایی نیز برای هر یک از این دوازده صورت فلکی انتخاب شده ؛ حمل، ثور، جوزاء، سرطان، اسد، سنبله، میزان، عقرب، قوس، حوت، دلو، جدی .

قمر در عقرب حدود دو و نیم روز ( ۶۰ ساعت )می باشد ، اما با توجه به اینکه در روایات عبارت "قمر در عقرب” آمده و مشخص نشده که آیا منظور قمر در صورت فلکی عقرب است یا این که قمر در برج عقرب است؟ لذا بهتر است مراعات احتیاط گردد و دو روز به آن افزود و جمعاً چهار روز و نیم محاسبه کرد ، البته روزهای قمر در عقرب در هر سال متفاوت است و باید هر سال محاسبه شوند .

بر اساس روایات و نیز علم نجوم و اخترشناسی ؛ خواندن عقد ازدواج ،مسافرت ،اقدام برای بچه دار شدن (انعقاد نطفه) ،افتتاح کار و کسب و تجارت ،حجامت ،تعیین و تغییر نام ، گذاشتن سنگ بنای کارهای مهم و بطور کلی انجام هر یک از کارهای اساسی در روزهای نحس و قمر در عقرب هم از نظر علماء دینی و هم از نظر منجّمین توصیه نمیگردد بلکه علما فتوی به کراهت اعمال بالا در ایام قمر در عقرب داده اند .

در روایتی امام صادق ^{علیه السلام} می فرمایند: «هر کس در هنگامی که قمر در عقرب باشد مسافرت یا ازدواج نماید ، خیری نمی بیند» ^{الکافی، ج۸، ص ۲۷۵}

هر چند حرکات و صور فلکی و اجرام آسمانی بر زندگی بشر تاثیرات فراوانی دارد لکن از آموزه های اسلامی استفاده می شود که نباید به این امور بیش از حدّ مجاز اعتنا کرده و کل برنامه های زندگی خود را بر اساس آن تنظیم نمود اما به هر صورت احتیاط ، شرط عقل و نیز شرع است . به عنوان نمونه در چندین روایت ذیل ، ائمه به این موضوع اشاره کرده اند.

شخصی به امام صادق ^{علیه السلام} عرض کرد: «من به گونه ای در نجوم غرق شده ام که هر گاه بخواهم کاری انجام دهم، آن را با اطلاعات نجومی خود می سنجم، اگر برای آن طالع شر و نحسی دیدم آن را انجام نمی دهم و هر گاه طالع خیر و خوبی برای آن دیدم، شروع به اقدام می کنم. امام فرمود: آیا به آن چه به دست آورده ای اعتقاد داشته و بر طبق آن عمل می کنی؟ عرض کرد: بله، امام فرمود: همه کتاب هایت (کتاب های نجومی) را نابود کن و به این علم عمل نکن». ^{الوافی، ج ۱۲، ص۳۵۵}

رسول اکرم ^{صلوات الله و سلامه علیه} فرمودند : هر کس برخدا توکل کند و هیچ گاه ملاحظه سعادت و نحوست روزها را ننماید خداوند او را یاری خواهد نمود و عهده دار او خواهد شد به ویژه اینکه صدقه نیز بپردازد زیرا صدقه نحوست را از بین میبرد.

البته این مطلب را هم نباید نادیده گرفت که به اعتراف خود منجمین، این گونه برداشت های غیر مادی و حکم های غیبی از حالات نجوم و ستارگان، دقیق و قطعی نیست و فقط مجرد ظن و احتمال است.  ^{حسن زاده آملی – دروس فی معرفة الوقت و القبلة، ص ۷۹}

اما بعد از آن که اسلام، مسلمانان را از افتادن در خرافات باز داشت، در برخی از موارد به اموری اشاره کرده است که نوعی اعتراف به دخالت اجرام آسمانی در برخی از امور زندگی انسان ها است، البته روشن است که در این گونه امور فقط باید به مقداری که شرع بیان کرده است، اکتفا شود ، مانند ایام قمر در عقرب و ماه صفر

نتیجه :

بنابراین با توجه به مطالبی که ذکر شد می توان چنین نتیجه گرفت که موضوع قمر در عقرب امری است حقیقی و واقعی ؛ و تاثیرات آن در زندگی بشر قطعی و مسلم است چنانکه علمای دینی بر طبق آن فتوا نیز داده اند و بهتر این است که در این ایام از کارهای مهمی که در صدر کلام ذکر شد پرهیز شود لکن صدقه و خواندن آیة الکرسی در دفع نحوست این ایام بسیار مفید می باشد .