بوی گوشت سوخته در اتوبوس پیچید

 روزنامه شرق ؛ او ادامه می‌دهد: «من برای خرید جهیزیه دخترم به تهران رفته و تمام پول‌هایم را هم خرج کرده بودم. داشتم به شهر خودمان برمی‌گشتم که این حادثه اتفاق افتاد. تقریبا همه مسافران خواب بودند فقط صدای زمزمه دو نفری که با هم صحبت می‌کردند به گوش می‌رسید. با شنیدن صدای فریاد از خواب پریدم. مردی داد کشید: یا خدا بعد ناگهان همه جا آتش گرفت. آتش خیلی زود در تمام اتوبوس پخش شد به نظر یک ثانیه هم طول نکشید. بعد هم انفجار رخ داد. من و چند مسافر دیگر در صندلی‌های بعد از یخچال نشسته بودیم. آنهایی که جلو بودند همان اول فوت شدند. بوی گوشت سوخته در اتوبوس پیچیده بود. ترسیده بودیم. نمی‌دانستیم چه‌کار کنیم. چند نفر که از آنجا رد می‌شدند همین‌که ما را دیدند سریع داخل اتوبوس دویدند و با چکش و وسایل دیگر شیشه‌های عقب را شکستند بعد ما را از اتوبوس به بیرون پرت کردند. من کنار جاده منتظر بودم تا آمبولانس مرا به بیمارستان برساند.»

یکی از پرستاران بیمارستان علی‌بن ابی‌طالب(ع) قم نیز می‌گوید: «خیلی از زخمیان ترخیص شدند. بیشتر مجروحان دچار شکستگی استخوان‌های پا شده‌اند چون مردم آنها را برای نجات از آتش از پنجره به بیرون پرت کرده بودند البته برخی از آنها نیز به دلیل دودگرفتگی آسیب ریه دارند.»او ادامه می‌دهد: «بعد از وقوع حادثه پسربچه‌ای را در میان مجروحان به بیمارستان آوردند که بسیار آشفته بود وقتی از او پرسیدیم مادرت کجاست جواب داد نمی‌دانم. مجروحان دیگر توضیح دادند مادر این کودک با وسیله‌ای، شیشه را شکست و فرزندش را به بیرون پرت کرد اما خودش نتوانست از اتوبوس بیرون بیاید در میان آتش سوخت و فوت شد.»

پسری دانشجو که در این حادثه زخمی شده و در بیمارستان نکویی قم بستری است، درباره زمان وقوع حادثه می‌گوید: «داشتم از اصفهان به تهران می‌آمدم همه چیز خوب بود تا اینکه یکدفعه صدای انفجار شنیدم خیلی شدید بود. فکر کردم بمب کنار جاده‌ای منفجر شده است. راننده فریاد زد یا حضرت زهرا. اتوبوس تکان شدیدی خورد و همه از روی صندلی‌ها پرت شدیم. بعد همه جا آتش گرفت و یکدفعه اتوبوس منفجر شد. مسافرانی که در قسمت جلو بودند درجا فوت شدند. فقط مسافران قسمت عقب نجات پیدا کردند.»او ادامه می‌دهد: «وقتی ما را به بیمارستان آوردند معلوم بود بیمارستان در حالت آماده‌باش است. به‌سرعت به ما رسیدگی کردند و همه چیز خوب و مرتب بود و حتی از استانداری قم هم آمدند و وضعمان را پرس‌وجو کردند.»همراه یکی دیگر از مجروحان به نام محمد بناپور که در بیمارستان شهید بهشتی قم بستری است، می‌گوید: «محمد فعلا نمی‌تواند صحبت کند اما به ما گفت زمان حادثه فقط صدای انفجار شنید. او گفت فقط مسافران قسمت عقب اتوبوس نجات پیدا کردند و بقیه فوت شدند.»

تحقیق درباره علت حادثه
بررسی‌ها درباره علت تصادف بزرگراه تهران – قم که 45کشته برجای گذاشت، همچنان ادامه دارد و به گفته وزیر راه نتایج به دست آمده در اختیار مراجع تحقیقاتی قرار خواهد گرفت تا جزییات حادثه مشخص شود. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دیروز ضمن اعلام این موضوع خاطرنشان کرد در گزارش اولیه پلیس‌راه، احتمال استاندارد نبودن ناوگان مطرح شده است. وی با اشاره به کاهش ایمنی جاده‌ها و کنترل الکترونیکی جاده‌ها طی مدت اخیر، گفت: باید با استفاده از دوربین‌های به‌کار گرفته شده در جاده‌ها میانگین فاصله سرعت وسایل نقلیه کنترل شود که این امر می‌تواند در جهت کاهش آمار تصادفات موثر باشد. او با اشاره به عوامل تاثیرگذار در تلفات جاده‌ای اظهار کرد: باید عامل انسانی در جاده‌ها کنترل شود چراکه در صورت کاهش میزان تصادفات در جاده‌ها، در کنار آن صنعت بیمه نیز متحول می‌شود.

در همین حال شهریار افندی‌زاده معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: طبق رای کمیسیون ماده 12 سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، شرکت همسفر چابکسواران که اتوبوس آن در آزادراه قم - تهران دچار سانحه شد تا اطلاع ثانوی اجازه فعالیت ندارد. «عبداله اکبری‌راد» مدیرعامل شرکت «عقاب‌افشان» که تولید‌کننده اتوبوس‌های «اسکانیا» است نیز در واکنش به اخبار مطرح‌شده درباره نقص‌فنی اتوبوس‌ها گفت: محصولات تولیدی شرکت عقاب‌افشان بر اساس برآیند کیفیت و با دریافت تاییدیه گواهی نوع خودرو، تولید و عرضه می‌شود. وی ادامه داد: در عرضه محصولات اسکانیا در ایران، سازمان استاندارد، شرکت بازرسی کیفیت و پلیس نقش دارند و این اتوبوس با نظارت پلیس شماره‌گذاری و عرضه می‌شود.

اکبری‌راد با بیان اینکه عمر اتوبوس اسکانیای تصادف‌کرده در محور تهران - قم حدود سه سال بود و حدود یک‌میلیون کیلومتر تردد داشت، افزود: راننده این اتوبوس قبل از حادثه، در مرکز خدمات شرکت عقاب‌افشان حضور داشته و کارشناسان این شرکت هشدار داده بودند لاستیک‌های اتوبوس دارای مشکل است و نباید با آن تردد شود، اما راننده گفته بود بعدا این مشکل را برطرف خواهد کرد. وی در مورد بحث‌های مطرح‌شده مبنی بر نقص سیستم برق‌رسانی اسکانیا نیز گفت: اتوبوس اسکانیا منطبق با استانداردهای جهانی تولید می‌شود و در تولید این خودرو حتی به استانداردهای کارخانه‌ای نیز اکتفا نمی‌کنیم. ما آمادگی داریم بحث‌های مربوط به حادثه آتش‌سوزی اتوبوس اسکانیا را به‌صورت کارشناسی پیش بریم و در این مورد با توجه به تولید این محصول منطبق با استانداردهای اروپایی، پاسخگوی تمام مسایل خواهیم بود.

اکبری‌راد با تاکید بر اینکه جانمایی سیستم برق‌رسانی و سیستم سوخت اتوبوس اسکانیا استاندارد بوده است، گفت: سرعت بالای اتوبوس باعث شده راننده نتواند آن را کنترل کند، در نتیجه اتوبوس به لاین مقابل منتقل شده و پس از آن، دچار آتش‌سوزی شده است. مدیرعامل شرکت عقاب‌افشان با تاکید بر لزوم تقویت سیستم نظارتی بر تولید و عرضه خودروها اظهار کرد: لاستیک‌های اتوبوس اسکانیا از فرانسه خریداری می‌شوند که حدود دو سال عمر می‌کنند، لاستیک‌های اتوبوس حادثه‌دیده قاعدتا لاستیک‌های اصلی خودرو نبوده و تعویض شده‌اند. تلاش‌ها برای علت‌یابی این حادثه در حالی ادامه دارد که متخصصان پزشکی قانونی نیز در تلاش برای پی‌بردن به هویت قربانیان هستند. سوختگی اجساد سبب شده شناسایی آنها با مشکل مواجه شود. به گفته حمید صدیقی‌آخا مدیرکل پزشکی قانونی استان قم تاکنون هویت 26نفر تایید شده است.

افسردگی پس از سانحه

آسیب‌ها جزو جدایی‌ناپذیر زندگی انسان‌ها هستند. عوارض انواع خاصی از آسیب‌ها و ضایعات استثنایی به قدری تکان‌دهنده و بادوام هستند که نام و طبقه تشخیصی خاصی به آنها اختصاص داده شده است. جنگ، بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل و سانحه اتومبیل می‌تواند ایجادکننده اختلال برای بازماندگان سالم این حوادث باشد. برخی معتقدند این رویدادها برای ایجاد وحشت، درماندگی و احساس تباهی باید فاجعه‌آمیز و از مصیبت‌های معمولی فراتر باشد مانند زلزله، شکنجه‌های سخت، زندگی در اردوگاه اسرای جنگی، گروگان‌گیری، تجاوز جنسی و... . سه نشانه برای چنین اختلالاتی وجود دارد:

1- شخص آسیب وارده را در رویاها، بازگشت‌های ناگهانی خاطره و در عالم خیال بارها تجسم می‌کند.

2-شخص نسبت به دنیا بی‌حس می‌شود و از محرک‌هایی که آسیب را به یاد می‌آورند، اجتناب می‌کند.

3- شخص نشانه‌های اضطراب و انگیختگی را تجربه می‌کند که قبل از آسیب وجود نداشتند. نشانه‌های اضطراب شامل مشکل خوابیدن، بیش‌هوشیاری، مشکل تمرکز، یکه‌خوردن افراطی و طغیان خشم هستند. از این گذشته ممکن است فرد از اینکه دیگران مرده‌اند و او زنده است، دچار احساس گناه شود که به آن احساس گناه ماندگاری می‌گویند. در این اختلال گاهی نشانه‌ها در ظرف چند ماه ناپدید می‌شود و به بهبودی از اختلال افسردگی شباهت دارد اما در افرادی تدوام آن تا سال‌های دور حتی 17سال گزارش شده است. درباره اینکه چه کسانی مستعد اختلال پس از سانحه هستند تحقیقات گسترده‌ای انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد افرادی که قبل از آسیب از نظر روانی بسیار سالم هستند در معرض کمترین اختلال قرار دارند. عامل دیگر، آمادگی ژنتیکی است و با شدت حادثه ناگوار در رابطه تنگاتنگ است.

نصیحت‌کردن و دلداری‌دادن و توصیه نزدیکان که «سعی‌کن فراموش کنی» برای این افراد به‌راحتی امکان‌پذیر نیست. درمانگران، هم دارودرمانی و هم روان‌درمانی را درمورد این قربانیان توصیه می‌کنند. روان‌درمانی و صحبت‌کردن درباره حادثه، به بهبود این افراد کمک می‌کند و افرادی که صحبت می‌کنند نسبت به کسانی که سکوت را ترجیح داده‌اند، بهبود سریع‌تری را داشته‌اند اما متاسفانه در چنین حوادثی مانند حادثه اخیر بزرگراه تهران- قم به درمان و بهبود زخم‌ها و آسیب‌های جسمانی توجه و آسیب‌های روانی ندیده گرفته می‌شود در حالی‌که فرد قربانی احتمال دارد بدون دریافت درمان سال‌های بسیاری از عمر باقی‌مانده خود را در وحشت و افسردگی و استرس همان حادثه از دست بدهد.