پیش بینی اکونومیست از مسیر بازارهای جهانی در 10سال آینده

در مقیاس خرده فروشی، ده سال زمان بسیار طولانی است علی الخصوص با در نظر گرفتن تغییرات تکنولوژی و رشد بازارهای نوظهور که بسیار بر تغییرات رفتار و عادات مصرف کننده‌ها موثر هستند. به عنوان مثال، در ده سال گذشته؛ از گوشی‌های تلفن همراه تنها  برای برقراری مکالمات استفاده می‌شد. در سال 2002 شرکت آمازون به یک شرکت سودده تبدیل شد. ده سال پیش، شبکه‌ اجتماعی فیس بوک وجود نداشت. در آن زمان حتی شبکه اجتماعی Myspace نیز وجود نداشت و سایت‌های پیشگامی مانند Friends Reunited و Friendster زمینه را برای ظهور و موفقیت شبکه‌های اجتماعی آماده کردند. در همین زمان، مراکز خرید و بازارهای خرده فروشی در انگلستان در حال گسترش بودند و خرده فروشان هم در میانه راه تبدیل به فروشگاه‌های بزرگ چند منظوره بودند که الگوی خرید در انگلستان را تغییر داد. در سال 2002، تولید ناخالص داخلی (GDP) به قیمت‌های اسمی در کشور چین کمتر از 15 درصد کشور آمریکا بود و درآمد سرانه چین نیز کمتر از 3 درصد درآمد سرانه کشور آمریکا بود.

میزان ارتباطات در دنیای امروز در مقایسه با ده سال گذشته، بسیار بیشتر است. محل خرید مصرف کنندگان در ده سال پیش، از مراکز بزرگ خرید چند منظوره تبدیل به مکان‌های برخوردار از سیگنال تلفن همراه یا تکنولوژی Wi Fi شده است. شبکه‌های اجتماعی نیز از یک وسیله ارتباطی بین دوستان تبدیل به مکان‌هایی برای خرید و ابزاری برای تبلیغات نام‌های تجاری (برندها) شده‌اند. مراکز بزرگ خرید در انگلستان در وضعیت بحرانی و زیان‌دهی نگران کننده‌ای قرار دارند، در حالیکه خرده‌فروشان در سطح جهانی عموما به دنبال تغییر شیوه فروش‌اشان از مدل فروشگاه‌های بزرگ به شبکه‌های آسان‌تر و آنلاین هستند. از سوی دیگر تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور چین در حال حاضر معادل 50 درصد تولید کشور آمریکا است و یک روند صعودی سریع را در پیش گرفته است.
کارشناسان اکونومیست پیش بینی می‌کنند که تغییرات در رفتار مصرفی افراد منجر به تسریع این روند تا سال 2022 خواهد شد. اگرچه رکودهای اقتصادی و دوره‌های کاهش تمایل افراد به مصرف از یک الگوی ادواری پیروی می‌کنند، اما بدتر شدن وضعیت بحران اقتصادی که از سال 2007 آغاز شده است می‌تواند یک کاتالیزور برای تغییرات و تثبیت کننده روندهای بحرانی بلند مدت باشد. روند رشد بازارهای نوظهور، چشم انداز بازارهای خرده فروشی در آینده را از سمت تقاضا و هم از طریق تعیین نقش اکتسابی و روزافزون آن‌ها در بازارهای غربی مشخص خواهد کرد؛ که به احتمال زیاد منجر به تولید کالاهای با نام‌های تجاری معروف تحت مالکیت شرکت‌های چینی و هندی خواهد شد.

وضعیت‌ بازارها در آینده
چین، هند، برزیل و روسیه تا سال 2022 تبدیل به بزرگ‌ترین بازارهای خرده فروشی در جهان خواهند شد.در سال جاری کشور چین از کشور آمریکا پیشی گرفت و به بزرگ‌ترین بازار مصرف مواد غذایی و خواروبار در جهان تبدیل شد. پیش بینی می‌شود که تا سال 2013 کشور چین از ژاپن سبقت خواهد گرفت و تبدیل به بزرگ‌ترین بازار جهانی برای مصرف کالاهای لوکس خواهد شد، هم چنین انتظار می‌رود که در سال 2016 کشور چین از آمریکا بالاتر خواهد ایستاد و تبدیل به بزرگ‌ترین بازار خرده فروشی جهان خواهد شد. اگرچه روند رشد خرده فروشی در بازارهای رشد یافته غربی در یک سطح میانه قرار دارد، اما روند رشد سریع در مصرف خرده فروشی در بازارهای نوظهور منجر به یک تغییر گسترده در وضعیت بازارهای خرده فروشی تا سال 2022 خواهد شد.
پیش بینی می‌شود که تا سال 2022، در حدود یک چهارم کالاهای خرده فروشی در کشور چین داد و ستد خواهد شد که محصول 60 عدد از بزرگ‌ترین بازارهای دنیا هستند و این رقم معادل دو برابر آن در کشور آمریکا است.

اندازه بازارهای خرده فروشی (میلیون دلار آمریکا)

کشور/منطقه	2012	2016	2022
چین	2311226	4207729	8345813
آمریکا	3389633	3961146	4470379
هند	845676	1877429	3822770
ژاپن	1691548	1496789	1628421
روسیه	658961	932014	1482362
برزیل	500338	768459	1155286
جهان (شامل 60 کشور)	17011998	23357957	33471288

                              منبع: اکونومیست

یک عامل مهم کلیدی و تاثیر گذار بر روند بازارهای خرده فروشی، رشد شهرها در کشور چین است؛ نه تنها رشد قطب‌های اقتصادی چین مانند شانگهای، پکن و شهرهای ساحلی بلکه رشد شهرهای درجه سوم و چهارم مستقر در خشکی نیز بر این روند موثر خواهند بود. این شهرهای نوظهور همان عوامل موثر و کلیدی رشد تا سال 2022 هستند. بزرگ‌ترین گروه مصرفی کشور چین، مستقر در شهر‌ها هستند. درآمد بالاتر به این معنی است که مهم‌ترین شهرهای ساحلی، فضای بسیار مناسبی برای خرده فروشی هستند که در بخش اعظم دهه جاری عامل اصلی موثر بر روی میزان رشد بازارهای خرده فروشی خواهند بود. اگرچه شاخص خرده فروشی در مناطق داخلی و خشکی کشور چین با سرعت بیشتری رشد خواهد کرد (ولو با یک مبنای آهسته‌تر) اما این مناطق با رشد سریع‌تر دستمزدها و تلاش‌های دولت برای رونق بخشیدن به روند مصرف روبرو خواهند شد.
یک مطالعه گسترده بر روی درآمد خانوارها نشان می‌دهد که تقاضای مصرف‌کنندگان از سطح انتظارات فعلی به ویژه در مورد کالاهای با قیمت متوسط و یا لوکس بالاتر خواهد بود.

کلان شهرها: سهم جمعیت شهری با درآمد بالاتر از 30000 رنمینبی* (درصد)

منطقه شهری	2002	2012	2020
شانگهای	4.4	52.7	72.4
شنگ‌یانگ	0.2	19.1	96.0
چانگ‌ژوتان	1.3	31.7	60.3
چانگ‌کینگ	0.9	15.8	49.4
ژیان	1.2	34.6	69.1

                             منبع: اکونومیست

---

[*] یکای رسمی پول کشور چین

اگرچه چین بزرگ‌ترین کشور تاثیر گذار در بین بازارهای نوظهور برای خرده فروشی است اما تنها کشور قابل توجه نیست. هند، برزیل و روسیه نیز در حال خارج شدن از سایه همسایه‌های غربی‌اشان هستند و در حال تبدیل به مراکز اصلی خرده فروشی هستند. انتظار می‌رود که تا سال 2022 براساس دلار آمریکا، این بازارهای نوظهور تبدیل به چهار بازار از شش بازار بزرگ دنیا شوند و اگر بازار اندونزی به روند رو به رشد خود ادامه دهد، تبدیل به پنجمین بازار بزرگ دنیا خواهد شد. در یک بازه زمانی ده ساله، بازار اندونزی می‌تواند به تنهایی تبدیل به یک بازار به بزرگی بازار اروپای غربی شود!
از دیدگاه خرده‌ فروشی، فرصت‌های اقتصادی و کسب سود در حال حاضر در بازارهای نوظهور وجود دارد. روند حضور چهار شرکت خرده فروشی بزرگ جهانی ، WalMart، Carrefour، Metro AG و Tesco؛ در کشور چین در حال رشد است. سایر بازارهای کلیدی، مانند برزیل، ویتنام، اندونزی و هند نیز در مرکز توجه هستند. تصویب و اجرای قوانین به منظور تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند یک عامل مهم کلیدی و موثر در روند رفتار این بازارها در دهه آتی باشد.
بنگاه‌های تولید کننده کالاهای لوکس به شدت در حال رقابت برای به دست آوردن سهمی از این بازارها به ویژه چین هستند، بنابراین سرمایه‌گذاران به شدت نگران این موضوع هستند که شرکت‌های تولید کننده لوازم خانگی لوکس مانند Burberry، PPR و LVMH به سرعت تحت تاثیر روند کاهشی رشد در کشور چین قرار می‌گیرند. اگرچه در کوتاه مدت این اتفاق می‌تواند به عنوان یک عامل موثر و منفی محسوب شود، اما با توجه به وزنی که این بازارها در یک دوره زمانی ده ساله کسب خواهند کرد؛ اگر هم اکنون در این بازارها سرمایه‌گذاری نکنیم با زیان بزرگی در آینده روبرو خواهیم شد. اگرچه تا انتهای دهه جاری حفظ یک روند رشد دو رقمی برای بنگاه‌های تولید کننده کالاهای لوکس بسیار مشکل است اما تا سال 2022، یک پایگاه قوی در این بازارهای نوین برای بنگاه‌های تولید کننده وسایل خانگی لوکس در شهرهای بزرگ و با سایز متوسط در کشور چین ایجاد خواهد شد که به مصرف کننده‌های مشتاق و ثروتمند، کالاها و وسایل تولیدی خود را خواهند فروخت.

تولید ناخالص داخلی GDP (میلیارد دلار)

کشور/منطقه	2012	2016	2022
چین	8188	14134	24960
آمریکا	15679	18584	24470
هند	1921	4406	6970
ژاپن	5930	5374	6060
برزیل	2354	3254	5084

                            منبع: اکونومیست

با وجودی که بازارهای نوظهور علاوه بر اینکه بر رشد خرده فروشی داخلی در سطح جهانی تاثیر می‌گذارند، تا سال 2022 تاثیر آن ها بر بازارهای غربی بزرگ‌تر و مستقیم‌تر خواهد بود. در حال حاضر روند سرمایه‌گذاری در بازارهای نوظهور به میزان زیادی بر روی بازارهای محلی و داخلی متمرکز است. اگرچه بازارهای نوظهور به میزان بسیار زیادی بر روی بازارهای غربی سرمایه‌گذاری کرده‌اند اما بخش اعظم این سرمایه‌گذاری در بخش‌های بنیادی یا تولیدی است. این روند تغییر خواهد کرد و همزمان تعداد بنگاه‌های حاضر در بازارهای نوظهور که به دنبال فرصت‌های اقتصادی کسب مشتری بیشتری هستند، افزایش خواهد یافت. شرکت‌های حاضر در بازارهای نوظهور مانند دو شرکت بزرگ هندی به نام‌های Tata و United Breweries، یک شرکت گروهی مواد غذایی چینی به نام Bright Foods، و یک شرکت هنگ کنگی به نام Hutchison Whampoa؛ همگی در حال رقابت شدید برای دستیابی به بازارهای مصرفی غربی هستند. شرکت Hutchison مالک یک بنگاه خرده فروشی و مهم در سطح جهانی به نام AS Watson است. تا سال 2022 روند جاری ادغام شرکت‌ها از طریق سرمایه‌گذاری یا تلفیق عملیات[1] (M&As) در بازارهای نوظهور جای خود را به یک فرآیند سریع و سیل وار ادغام شرکت‌های ثروتمند چینی، برزیلی و هندی خواهد داد که همگی به دنبال کسب سهم از بازارهای کم‌تر شناور غربی به ویژه در اروپا هستند که در این بازارها، ضعف در خرده فروشی می‌تواند به کسب بیشترین سود منجر شود.
بی میلی دولت‌های اروپایی در صدور مجوز برای بنگاه‌های حاضر در بازارهای نوظهور به منظور در اختیار گرفتن نام‌های تجاری داخلی اروپا و شرکت‌های بزرگ داخلی نیز می‌تواند یک عامل موثر برای خنثی سازی این روند باشد. چنین روندی تا سال 2022 تغییر نخواهد کرد بنابراین بازیگران مهم داخلی و بین المللی مانند چهار بنگاه خرده فروشی بزرگ جهانی در مالکیت شرکت‌های غربی باقی خواهند ماند. در عوض زنجیره‌های کوچک‌تر، یک سکوی پرتاب برای بنگاه‌های خرده فروشی با نام‌های تجاری شرقی ایجاد خواهند کرد که تا سال 2022 سهم خود را از بازار تثبیت کنند.

[1]: mergers and acquisitions