از اروپایی‌های «خوش مذاکره» تا عرب‌های «بد قلق»

پس از آن که تلویزیون ایران دیدار تیم ملی فوتبال برابر لبنان را به طور زنده و مستقیم پخش نکرد، حرف و حدیث‌های زیادی درباره چرایی این اتفاق مطرح شد که گاهی نیز از مسیر منطق دور می‌ماند. مسئولان صدا و سیما، صاحبان حق پخش تلویزیونی مسابقات را علت اصلی این مشکل می‌دانند و برخی از کارشناسان و مردم معتقدند صدا و سیما در خرید حق پخش مسابقات اهمال می‌کند.

 دیدار تیم ملی فوتبال ایران برابر لبنان در چارچوب رقابت‌های مقدماتی جام جهانی از تلویزیون پخش نشد تا بار دیگر حرف و حدیث های فراوانی در خصوص این مساله در رسانه‌ها و در میان مردم شکل بگیرد. تمام این بحث و جدل‌ها چرایی این مساله را جست‌وجو می‌کردند فارغ از آن که ماجرا شاید پیچیده‌تر از این حرف‌ها باشد. مساله این است که شبکه‌های تلویزیونی برای پخش مستقیم رویدادهای ورزشی باید حق پخش آنها را خریداری کنند و این همان مساله‌ای است که صداوسیمای ایران با آن دست به گریبان است.

اگر از بینندگان پر و پا قرص و قدیمی تلویزیون باشید حتما به خاطر دارید که در سال‌های گذشته دیدارهای لیگ‌های معتبر اروپایی در کنار رقابت‌های جام جهانی، جام ملت‌های آسیا و اروپا و حتی دیدارهای دوستانه فوتبال از تلویزیون پخش می‌شد. بنابر آنچه که مسئولان صدا و سیما گفته‌اند در آن سال‌ها مسئولیت فروش حق پخش بازی‌ها در اختیار چند شرکت اروپایی بود. آنها به فراخور موضوع با شبکه‌های مختلف پای میز مذاکره می‌نشستند و با توافق طرفین حق پخش خریداری می‌شد. به این ترتیب بود که بینندگان تلویزیون ایران می‌توانستند هر هفته‌ به صورت مستقیم دیدارهای بوندسلیگای آلمان، سری A ایتالیا، لالیگای اسپانیا و لیگ برتر انگلیس را تماشا کنند و لحظات خوب و خوشی داشته باشند. در آن دوران دیگر تماشای بازی‌های تیم ملی در میادین بین‌المللی و نیز دیدار نمایندگان باشگاهی ایران در رقابت‌های آسیایی «مساله» نبود و کسی فکر نمی‌کرد که شاید یک بازی خاص از سیما پخش نشود.

اینک اما کار از دست شرکت‌های به اصطلاح «خوش مذاکره» اروپایی خارج شده و به دست شرکت‌های عربی و به ویژه شیوخ قطری افتاده است. شیوخی که مانند همتایان اروپایی خود علاقه‌ای به نشستن پای میز مذاکره ندارند. شیوخ متمول عرب که به نظر می‌رسد گاهی نمی دانند پولشان را کجا باید خرج کنند، حق پخش رقابت‌های ورزشی را به قیمتی گزاف و بسیار بالاتر از آنچه شرکت‌های اروپایی اعلام می‌کردند خریده اند و به خیال خود از داشتن حق انحصاری پخش مسابقات ورزشی لذت می‌برند. اگر در گذشته شرکت های اروپایی به راحتی تن به مذاکره می‌دادند شیوخ «بد قلق» عرب حتی حاضر نیستند رنگ میز مذاکره را ببینند . آنچه مسلم است، شیوخ عرب با ثروت‌ افسانه‌ای خود نیازی به دریافت پول بابت فروش حق پخش مسابقات ندارند و گویی تنها می‌‌خواهند با داشتن «حق» پخش مسابقات ورزشی به شبکه‌های تلویزیونی دنیا «پز» بدهند.

مسئولان صدا و سیما پیش از این گفته بودند که برای خرید حق پخش مسابقات اروپایی مانند بوندسلیگا برای هر بازی مبلغی در حدود 1200 دلار پرداخت می‌کردند که در مجموع رقم آن چنانی نمی‌شد، ضمن این که صدا و سیما می توانست انتخاب کند که کدام بازی‌ها را می‌خواهد پخش کند. امروز اما شرکت‌های عربی فروشنده حق پخش، اعلام کرده‌اند که هر کسی مایل به خرید امتیاز پخش یک مسابقه ورزشی است، باید مجموعه‌ای از رقابت‌های مختلف ورزشی را یک جا خریداری کند. این پکیج تلویزیونی، رقابت‌های مختلفی از رشته‌های متفاوت ورزش مردان و زنان را شامل می‌شود که به طور قطع برخی از آنها نیاز مخاطب ایرانی نیست و برخی را هم نمی‌شود پخش کرد. بنابراین پرداخت 40 میلیون دلار (مبلغی که شرکت‌های عربی برای فروش حق پخش تلویزیونی پکیج مذکور به صدا و سیما پیشنهاد کرده‌اند ) صرفا برای داشتن حق پخش پنج بازی تیم ملی در راه صعود به جام جهانی حرکتی خلاف منطق و اصول حرفه‌ای است. کما این که عزت الله ضرغامی هم چهارشنبه به ایسنا گفته است که نباید از صدا و سیما انتظار داشت چنین مبلغ هنگفتی را برای خرید حق پخش تلویزیونی پرداخت کند. البته گفته شده که مسئولان صدا و سیما با چانه زنی‌های متعدد مبلغ پیشنهادی را به نصف کاهش داده‌اند، اما باز هم این مبلغ بسیار فراتر از آنی است که پیش‌تر پرداخت می‌شد.

نکته‌ای که این جا قابل طرح است، انتقاد شبکه‌های تلویزیونی کشورهای همسایه ایران و کشورهای شرق آسیا از سیمای ایران است. آنها معتقدند که چون مردم ایران علاقه زیادی به فوتبال دارند، صدا و سیما به هر قیمتی شده حق پخش مسابقات را خریداری می‌کند و این مساله شرکت‌های فروشنده را «بد عادت» کرده است! این اتفاق تا جایی پیش رفته که گفته می‌شود شرکت‌های مالک حق پخش، قیمت‌هایی به مراتب بالاتر از آنچه به ایران گفته‌اند به شبکه‌های تلویزیونی کره ای و ژاپنی پیشنهاد داده‌اند. حرف صاحبان شبکه‌های شرق آسیایی این است که باید شرکت‌های فروشنده حق پخش را تحریم کرد تا مجبور شوند قیمت‌های خود را پایین بیاورند، شاید با این کار بتوان درصدی از عطش فروشندگان دندان گرد «حق پخش» را کم کرد، اما در جایی که شیوخ عرب از داشتن حق پخش به خود می‌بالند و شهرت و قدرت حاصل از این «داشتن» آنها را مست کرده است، شاید تحریم هم فایده چندانی نداشته باشد.

در نهایت باید دید که ماجرای دنباله‌دار حق پخش‌ها به کجا می‌انجامد. اکنون که رقابت‌های قهرمانی فوتبال نوجوانان آسیا در تهران در حال برگزاری است ، صداوسیما از پخش مسابقات نوجوانان ایران معذور است و علاقمندان به این تیم باید بازی‌ها را از شبکه‌های عربی تماشا کنند! همچنین 25 مهر تاریخ دیدار تیم ملی ایران برابر کره جنوبی است. اگر مساله پر پیچ و خم حق پخش همان طور ادامه داشته باشد شاید تنها راه تماشای دیدار ایران و کره جنوبی حضور در ورزشگاه آزادی باشد!

ایسنا