مبارزه مدرن با طاعون

در میان اسرار پزشکی که متخصصان بیماری‌های عفونی را سردرگم ساخته، یک راز این است که چگونه باکتری کشنده یرسینا پستیس دقیقا در اولین روزهای عفونت ریه، خود را به‌گونه‌ای پنهان می‌سازد که پس از تشخیص دیگر برای درمان‌های پزشکی دیر شده است.

تحقیقات جدید محققان دانشگاه کارولینای شمالی در دانشکده پزشکی چاپل هیل دریچه‌ای جدید برای رسیدن به جواب این سوال گشوده است.

این تحقیقات که به سرپرستی پروفسور ویلیام گلدمن، استاد میکروبیولوژی و ایمونولوژی دانشگاه کارولینا انجام شده، نشان می‌دهد باکتری طاعون سینه‌پهلویی، ریه‌ها را از محیطی زننده و نامطبوع برای میکروب‌ها تبدیل به محلی برای نشو و نما می‌کند.

گلدمن متذکر شده اکثر میکروب‌هایی که ریه را آلوده می‌کنند طی چند ساعت پس از آلودگی باعث برانگیختن یک واکنش ضدمیکروبی می‌شوند.

معمولا این واکنش التهابی اولیه با ظهور علائم تنفسی تقریبا خفیفی همراه بوده و برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها کافی است.

در مورد یرسینا پستیس باید گفت 36 ساعت پس از عفونت، ریه‌ها کاملا عادی بوده، التهابی مشاهده نشده و هیچ علائمی مبنی بر ظهور بیماری وجود ندارد اما در 36 ساعت اول عفونت، باکتری طاعون فرصت دارد تا بدون علائم ظهور بیماری یا تغییرات قابل اندازه‌گیری در بافت ریه 2برابر، 100 برابر، 100هزار برابر و بیشتر شود.

پس از این مدت علائم نسبتا به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند. آنها بسرعت در حال پیشرفت به سمت نقطه‌ای هستند که شما متوجه می‌شوید این علائم فقط یک سرماخوردگی و یک آنفلوآنزا نیست. اما پس از آن بیماری به‌قدری پیشرفت می‌کند که مداخلات پزشکی کارساز نبوده و به احتمال زیاد ظرف یک یا 2 روز بعد مرگ پدیدار می‌شود.

هنگامی که شخصی دچار طاعون سینه‌پهلویی می‌شود، باکتری‌ها از طریق تنفس شخص مریض به افرادی که با او در تماس نزدیک هستند، منتشر می‌شود.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده متذکر می‌شود در فاصله‌ای که شخص در معرض باکتری طاعون قرار می‌گیرد تا زمانی‌که به‌شکل جدی بیمار می‌شود، می‌تواند در فواصل زیادی سفر کرده و کنترل آلودگی را بیش از پیش سخت‌تر می‌کند.

در اینجا محققان به سوالی برخوردند که می‌خواستند جواب آن را بدانند. آیا ارگانیسمی مانع کشف باکتری شده یا واقعا چیز دیگری مانع از واکنش ایمنی ریه‌ها می‌شود؟ بررسی‌ها نشان می‌داد موضوع دوم در این داستان نقش دارد.

طی مطالعات انجام گرفته محققان یک زنجیره سمی(مهلک) یرسینا پستیس را با یک زنجیره جهش‌یافته که فاقد اجزای لازم برای تبدیل‌شدن به پاتوژن را داشت، ترکیب کرده و این ترکیب را به یک حیوان آزمایشگاهی تزریق کردند.

محققان انتظار داشتند باکتری کشنده بخوبی وظیفه‌اش را انجام داده و بدن میزبان را عفونی کند و باکتری دوم توسط مکانیزم‌های بدن میزبان شناسایی شود و از بین برود. اما نتایج طبق پیش‌بینی‌ها نبود و باکتری دوم رشد واقعا خوبی داشت و شیوعش تقریبا به همان اندازه باکتری مهلک بود.

پس از این آزمایش، محققان میکروب‌های دیگری شامل پاتوژن‌های مختلف و مجموعه‌ای تصادفی از میکروب‌های دیگر شامل ارگانیسم‌هایی که همواره از طریق تنفس وارد بدن شده و براحتی توسط مکانیزم بدن قابل دفع شدن هستند را آزمایش کردند.

نتایج نشان می‌داد تا زمانی که باکتری‌های کشنده در ریه‌ها وجود دارند ارگانیسم‌های معمولی هم قادر به رشد هستند. غیر از باکتری طاعون شاید هیچ میکروب دیگری چنین عملکردی نداشته باشد.

هیچ ارگانیسم دیگری که از طریق تنفس وارد بدن می‌شود قادر نیست که ظرف چند دقیقه یا چند ساعت ریه‌ها را تبدیل به محیطی مطلوب برای رشد و تکثیر میکروب‌ها کند.

این در حالی است که فاصله تکاملی چندان زیادی بین یرسینا پستیس و نزدیک‌ترین جدش که باعث بیماری‌های بسیار خفیف‌تری می‌شود، وجود ندارد.

مطالعات نشان می‌دهد که از این دو گونه تنها یرسینا پستیس می‌تواند ریه‌ها را طی یک دوره طولانی و نامحدود تبدیل به محیطی برای رشد میکروب‌ها بدون هیچ نشانه یا علائمی بکند.

شاید نگاهی به تفاوت‌های ژنتیکی این دو باکتری بتواند مکانیزم به وجودآورنده این پدیده منحصربه‌فرد را آشکار کرده و منجر به استراتژی‌های جدید برای درمان طاعون سینه‌پهلویی شود.

منبع: medicalxpress