چگونه کودکی مسئولیت پذیر داشته باشیم؟

اگر کاری کنید که فرزندتان براحتی و بدون هیچ تلاشی، از وضعیت سختی که در آن قرار گرفته است خارج شود، مطمئن باشید هیچ کمکی به او نکرده‌اید و این کار اصلا به نفع او نیست.
حتما شما هم مادران زیادی را دیده‌اید یا می‌شناسید که ساعت 10 صبح با عجله خودشان را به مدرسه فرزندشان می‌رسانند و ناهار، دفتر و کتابی را که او فراموش کرده است با خود به مدرسه می‌برند. چرا این مادران برای نجات فرزندشان این کار را انجام می‌دهند؟ چرا اجازه نمی‌دهند بچه‌ها ببینند بی‌مسوولیتی چه نتایجی دارد؟ چرا نمی‌گذارند کودک شرایطی را تجربه کند که خودش به وجود آورده ‌است؟

اگر یک بار فرزندتان فراموش کرد غذایش را با خود به مدرسه ببرد، بهتر است به جای این‌که سریع غذا را به او برسانید، اجازه دهید شرایط را تجربه کند و ببیند بی‌مسوولیتی او چقدر دردسرساز می‌شود. البته مادرها هم باید سعی کنند در این شرایط کمی راحت‌تر برخورد کنند و طوری نشان دهند که مشخص شود انجام کارهای مربوط به کودک وظیفه آنها نیست.
شاید شما هم از این‌که فرزندتان یک روز گرسنه بماند ناراحت شوید، شاید دوست نداشته باشید او را در سختی‌ها تنها بگذارید. اما باید بدانید گاهی لازم است کودک نتیجه کارش را ببیند تا دیگر آن را تکرار نکند.
البته در این موقعیت، فرزند شما نه تنها مسوولیت‌پذیری را می‌آموزد، بلکه می‌فهمد چطور باید در شرایط سخت و دشوار زندگی از خودش مراقبت کند. به عنوان مثال اگر روزی ناهارش را با خود به مدرسه نبرد، می‌تواند غذا را با یکی از دوستانش شریک شود یا این‌که با مقدار کمتری غذا خودش را سیر کند.
آموزش مسوولیت‌پذیری به کمک شیوه‌های عملی
اگر پدر و مادر خودشان افرادی مسوول باشند، نیمی از راه طی شده است؛ چون بچه با دیدن رفتار آنها می‌آموزد چطور مسوولانه برخورد کند. اما نیمه دیگر راه را باید به او بیاموزید و نشان دهید چگونه انسان مسوولیت‌پذیری باشد:
• به او مسوولیت‌هایی مناسب سنش بدهید.
• با کارها و مسوولیت‌های بیش از حد، کودک را خسته و دلزده نکنید.
• از او انتظار داشته باشید فردی مسوول باشد و مسوولیت کارهایش را بپذیرد.
• هیچ‌وقت او را فردی غیر مسوول و فراموشکار ندانید؛ حتی زمانی که مسوولیت‌هایش را انجام نمی‌دهد، او را مورد تمسخر و سرزنش قرار ندهید.
• به او در برنامه‌ریزی و سازماندهی درس‌ها و تکالیف مدرسه کمک کنید.
• بگذارید او مسوولیت کارهای اشتباهش را بپذیرد و شرایطی را که خودش ایجاد کرده است، تجربه کند.