همه چیز ازهمه جا
عکس و مطالب خوندنی ودیدنیهمه چیز ازهمه جا
عکس و مطالب خوندنی ودیدنیحیرت انگیز در مورد عوارض کوکاکولا
آیا می دانید این لغت از کجا آمده و با خودش چه چیزی به همراه می آورد؟
120 سال پیش، وقتی دکتر جان پمبرتون در آزمایشگاه کوچکش در آتلانتا با ترکیب چند ماده، معجون جدیدی را اختراع کرد و آن را به نام "کوکا کولا" به دنیا معرفی نمود، هیچ گاه فکر نمی کرد که این نوشیدنی و انواع مشابه آن روزی چنان مرزهای دنیا را درنوردد که در هر گوشه ای از جهان، جزء ثابتی از سفره ی غذا باشد.
با گذشت بیش از یک قرن از مصرف کولاها و مشخص شدن بسیاری از آثار سوء مصرف مداوم نوشابه‌ها، هنوز هم انواع کولاها، پرطرفدارترین نوشیدنی در سراسر دنیا به شمار می روند و کنار گذاشتن آنها از وعده‌های غذایی غیرممکن به نظر می رسد. این در حالی است که با ورود و عرضه ی انواع نوشابه‌های رژیمی و بدون قند، معدود افرادی هم که از ترس جانشان از خیر مصرف نوشابه گذشته بودند، دوباره به سمت این نوشیدنی جادویی جذب شده‌اند.
کولا چیست؟
کولا در اصطلاح به گروهی از نوشابه‌های گازدار فاقد الکل گفته می شود که اغلب دارای دی اکسید کربن (گازکربنیک)، کارامل، کافئین، شکر و... هستند. واژه ی "کولا" از نام گیاه کولا گرفته شده است. دانه ی این گیاه که در غرب آفریقا می روید، در نوشابه‌های اولیه به عنوان منبع کافئین به کار می رفت.
اولین نوشیدنی با طعم کولا در سال1881 ساخته شد، ولی واژه ی کولا به دنبال اختراع کوکا کولا در 8 مِی 1886 توسط دکتر جانز پمبرتون وارد لغات روزمره شد. کوکاکولا در اولین سال تولید ، تنها 9 بطری نوشابه در روز می فروخت ولی به تدریج گسترش پیدا کرد، تا اینکه در سال 1895 اولین کارخانه کوکا کولا در دالاس واقع در تگزاس آمریکا به بهره برداری رسید. از آن پس، انواع دیگر کولا مانند پپسی کولا و... ،تولید و وارد بازار مصرف شدند.
نوشابه= دی اکسید کربن+ اسید+ شکر
در ساخت نوشابه از مواد مختلفی استفاده می شود که خوردن آنها به صورت جداگانه کمی وحشتناک به نظر می رسد!
از جمله مهم ترین مواد تشکیل دهنده ی نوشابه، به موارد زیر می توان اشاره کرد:
- دی اکسید کربن:
احتمالاً نام آب گازدار را روی بطری‌های نوشابه دیده‌اید. این گازی که از آن نام برده می شود، اغلب دی اکسید کربن(همان گاز کربنیک خودمان) است که با فشار وارد بطری می شود و وقتی در بطری را باز می کنید، فشار برداشته می شود و به صورت حباب خارج می گردد.
- شکر:
اغلب نوشابه‌ها به کمک شکر می شوند، ولی استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی از زمان جنگ جهانی دوم آغاز شد. اولین شیرین کننده ی مصنوعی "ساخارین" بود که بعد از اینکه در سال 1970 ثابت شد، سرطان زاست، مصرف آن ممنوع شد و آسپارتام و...جای آن را گرفت. البته بحث و بررسی در مورد فواید و خطرات شیرین کننده‌های مصنوعی همچنان ادامه دارد.
- اسید:
معروف ترین اسیدهای به کار رفته در نوشابه اسید سیتریک و اسید فسفریک هستند. مزه تیزی که به دنبال نوشیدن کولا احساس می کنید، ناشی از همین اسیدها است.
- کافئین:
این ماده که در بسیاری از نوشابه‌ها وجود دارد، به عنوان یک عامل محرک روی قلب و سیستم اعصاب مرکزی اثر می گذارد و باعث افزایش تمرکز و هوشیاری می شود.
کافئین به طور موقت فشار خون را بالا می برد، ولی در مورد اثرات درازمدت آن روی فشار خون هنوز مدرک قابل استنادی وجود ندارد. اضطراب، احساس ناراحتی در شکم، اختلال خواب و...از سایر عوارض کافئین هستند.
از دیگر عوارض مهم کافئین، ایجاد وابستگی است، به طوری که بیش از 50 درصد کسانی که به طور مرتب کافئین مصرف می کنند، در صورت عدم مصرف آن دچار سردرد می شوند.
سایر عوارضی که در اثر محرومیت از کافئین ناشی می شوند عبارتند از: احساس خستگی، کاهش انرژی، کاهش تمرکز و هوشیاری، تغییرات خلق و... .
با توجه به موارد فوق، پزشکان اصرار دارند که افراد دچار پرفشاری خون، خانم‌های باردار و کودکان تا حد امکان مصرف کافئین را کاهش دهند. به هر حال، کافئین خود مقوله ی مفصلی است که باید جداگانه به آن پرداخته شود.
- در کنار این مواد اصلی، از مواد رنگی مانند رنگ کارامل، طعم دهنده‌ها و نیز نگه دارنده‌ها هم در تولید نوشابه استفاده می شود. البته بگذریم از اینکه بعضی از انواع نوشابه‌ها حاوی مواد غیرمجاز سرطان‌زایی نظیر َبنزن هستند که چون وجود این مواد غیر مجاز است، حتماً مسئولین امر به آن توجه کافی دارند. بهتر است این را هم بدانید که نوشابه‌ها دارای مقادیر جزئی و یا فاقد ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر، پروتئین و سایر مواد مغذی ضروری هستند.
مصرف کولا عوارض فراوانی چون: فشار خون بالا، پوکی استخوان ، افزایش قند خون ، فساد دندان ها و چاقی را به دنبال دارد.
عوارض مصرف کولا
مصرف کولا عوارض زیر را برایتان هدیه می آورد:
فشار خونتان را بالا می برد
بسیاری از نوشابه‌ها، دارای مقادیر قابل توجهی کافئین در ترکیبات خود هستند(به طور متوسط 43 تا 65 میلی گرم در یک فنجان) و همین مسئله، بدگمانی‌ها را درباره ی اثرات مضر مصرف نوشابه، بر ایجاد پرفشاری خون را افزایش داده است.
زیرا از مدت ها پیش معلوم شده بود که یک فنجان قهوه، که البته بیشتر از مقدار مشابه کولا دارای کافئین است، به طور موقت فشار خون را بالا می برد. ولی اینکه مصرف مرتب نوشیدنی‌های حاوی کافئین باعث افزایش مزمن و دائمی فشار خون می شود، مورد سئوال بود. برای پاسخ به این پرسش تحقیقات متعددی انجام شد که یکی از جالب‌ترین آنها در نشریه ی معتبر انجمن پزشکی آمریکا(jama)، نوامبر 2005به چاپ رسید.
در این پژوهش، محققان دانشگاه هاروارد، ارتباط بین رژیم غذایی 155هزار خانم را با ابتلای آنها به پرفشاری خون طی یک دوره ی 12 ساله بررسی کردند. نتیجه ی بدست آمده بسیار جالب بود. آنها دریافتند که مصرف مرتب قهوه تاثیری بر ایجاد پر فشاری خون ندارد، ولی مصرف چای (که دارای 15 تا 75 میلی گرم کافئین در یک فنجان است) به مقدار اندکی فشارخون را افزایش می دهد. اما نکته ی جالب مربوط به کولا بود.
آنها متوجه شدند در خانم‌هایی که روزانه یک بطری یا بیشتر کولا مصرف می کردند، خطر ابتلا به پر فشاری خون بین 16 تا 44 درصد افزایش داشت و البته در این میان فرقی بین نوشابه‌های معمولی و نوشابه‌های رژیمی دیده نشد. با توجه به این تفاصیل انگشت اتهام از کافئین به سمت دیگری گرفته شد. دانشمندان حدس می زنند که احتمالاً ترکیبات دیگری (ازجمله رنگ‌های کارامل) که طی فرآیند تولید نوشابه دخالت دارند، در ایجاد پرفشاری خون نقش دارند.
استخوان ها را پوک می کند
تحقیقات اخیر ثابت می کند که مصرف کولا خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد. بر پایه ی تحقیقاتی که نتیجه ی آن در نشریه ی انجمن تغذیه ی بالینی آمریکا، اکتبر2006 به چاپ رسیده است، بین میزان مصرف نوشابه و کاهش تراکم استخوان (یعنی همان پوکی استخوان) ارتباط مستقیمی وجود دارد.
در این پژوهش، محققان تراکم استخوان را در نواحی مختلفی از استخوان‌های لگن و ستون فقرات 2500 خانم مورد ارزیابی قرار دادند و متوجه شدند که صرف نظر از مسائلی همچون سن، یائسگی، میزان مصرف کلسیم و ویتامینD، مصرف سیگار و... مصرف کولا به تنهایی تراکم استخوان در خانم‌ها را 4 درصد کاهش می دهد. در این مطالعه هم تفاوتی بین نوشابه‌های رژیمی و غیررژیمی دیده نشد، ولی معلوم شد نوشابه‌های فاقد کافئین، خطر کمتری دارند.
با توجه به این یافته‌ها دانشمندان دو عامل را در ایجاد پوکی استخوان در مصرف کنندگان نوشابه دخیل می دانند:
یکی کافئین و دیگری اسید فسفریک. به گفته ی دانشمندان، کافئین باعث تداخل در جذب کلسیم توسط بدن می شود و اسید فسفریک (یا فسفات) که می توانید نام آن را روی بسیاری از بطری‌های نوشابه ببینید، وقتی وارد بدن می شود باعث خروج کلسیم از استخوان و در نتیجه پوکی استخوان می گردد.
بی دندان می شوید
اکثریت قریب به اتفاق نوشابه‌ها دارای مقادیر فراوانی کربوهیدرات (همان قند خودمان!) و اسید (به ویژه اسید فسفریک) هستند که هر دو از دشمنان شناخته شده ی دندان‌ها به شمار می روند.
اسید، به دو راه می تواند باعث تخریب مینای دندان شود. یکی اینکه به طور مستقیم خورده شود (مثلا به همراه نوشابه) و دیگری اینکه توسط باکتری‌های موجود در دهان که اسید تولید می کنند، ایجاد شود و دندان را از بین ببرد. این باکتری‌ها با مصرف قند و اثراتی که روی آن می گذارند باعث ایجاد اسید می شوند.
حالا خودتان تصور کنید یک نوشابه مملو از اسید و قند چه ترکیب فوق‌العاده‌ای برای تخریب دندان‌ها می تواند باشد. البته توجه داشته باشید که نوشابه‌های فاقد قند یا رژیمی هم برای تخریب دندان به اندازه ی کافی قند دارند و البته اسید آنها هم که سر جایش است!
برای بررسی تاثیر مصرف نوشابه بر پوسیدگی دندان، پژوهشگران دانشگاه آیوا آمریکا در یک مطالعه جالب، 5 بطری از انواع مختلف نوشابه را در نظر گرفتند و در هر بطری 4 دندان را به مدت 25 ساعت قرار دادند.
این پژوهش که نتایج آن در کنگره سالانه انجمن پژوهشگران دندان آمریکا ارائه شد، نشان داد که قرار دادن دندان به مدت 25 ساعت در یک بطری کوکا کولا باعث می شود مینای دندان تا عمق 92 میکرومتر (یعنی 92 هزارم متر) تخریب شود. این میزان برای کوکا کولای رژیمی 61 میکرومتر بود. البته این پژوهش اعتراض شرکت‌های نوشابه سازی را به دنبال داشت که معتقدند نوشیدن نوشابه با قرار دادن دندان در نوشابه خیلی فرق دارد!
به هرحال با توجه به اینکه کمتر کسی حاضر است برای حفظ دندان‌هایش از مصرف نوشابه صرف نظر کند، دندان پزشکان به این توصیه‌ها قناعت کرده‌اند که:
«برای کاهش تاثیر مصرف نوشابه روی دندان‌ها، نوشابه را همراه با غذا میل کنید. ترجیحاً از نی استفاده کنید. نوشابه را در دهانتان نگه ندارید و لااقل شب‌ها از خیر مصرف نوشابه بگذرید.»
در ضمن بهتر است بدانید که مصرف نوشابه برای دندان‌های کودکان آثار سوء بسیار بیشتری دارد و اگر کودک شما به خوردن نوشابه عادت کرده، تنها و تنها خود شما مقصر هستید که این عادت را در او ایجاد کرده‌اید.
قند خونتان بالا می رود
تقریباً تمام نوشابه‌ها حاوی مقادیر قابل توجهی شکر هستند که خطرات زیادی برای افراد دیابتی دارد. بنابراین اگر شما به مرض قند مبتلا هستید، توصیه می کنیم حتماً از نوشابه‌های فاقد قند یا دارای شیرین کننده‌های مصنوعی مطمئن استفاده کنید. هر چند اگر بتوانید به طور کلی از خیر مصرف نوشابه بگذرید، خیلی بهتر است.
گذشته از خطری که نوشابه برای دیابتی‌ها دارد، مطالعات مختلفی هم در مورد تاثیر مصرف نوشابه در ایجاد دیابت انجام شده است. از جمله این مطالعات، پژوهشی است که نتایج آن در سال2004 منتشر شد. این مطالعه که روی 50 هزار زن انجام شد، نشان داد که مصرف روزانه یک بطری یا بیشتر نوشابه، خطر ابتلا به دیابت را در مقایسه با کسانی که کمتر از یک بطری در ماه نوشابه مصرف می کنند، 80 درصد افزایش می دهد.
چاق می شوید
هر بطری نوشابه به طور متوسط 20 قاشق چای خوری شکر دارد. مصرف این مقدار شکر باعث افزایش کالری دریافتی و در نتیجه ایجاد چاقی می شود. تحقیقات نشان داده است که مصرف 355میلی لیتر نوشابه در روز خطر چاقی را در کودکان تا 60 درصد افزایش می دهد و حتماً شما هم می دانید، افرادی که از کودکی چاق می شوند، در آینده خیلی سخت تر می توانند خود را لاغر کنند.
دکتر محمدعلی شهاب‌الدین
تبیان
