امروز 6تیر روز جشن نیلوفربود

نیلوفر کمال زیبایی نیز به شمار می‌رود. ریشه‌های نیلوفر مظهر ماندگاری و ساقه اش نماد بند ناف است که انسان را به اصلش پیوند می‌دهد و گلش پرتو خورشید را تداعی می‌کند. نیلوفر نماد انسان فوق العاده یا تولد الهی است زیرا بدون هیچ ناپاکی از آبهای گل الود خارج می‌شود.

گلی که بیشترین تاثیر‌گذاری و کاربرد را در شعر سپهری دارد، نیلوفر است. نیلوفر از گل‌هایی است که به‌علت ویژگی‌های خاص خود در طبیعت باعث شده است که خصوصاً در دین بودا، نمادین به حساب‌ آید، البته نمی‌توان قدمت و تاثیر‌گذاری نیلوفر را محدود به بودا کرد‌ زیرا در اسطوره‌های ایرانی داریوش در یک دستش عصای شهریاری دارد و در دست دیگرش گل نیلوفر آبی. و یا در اساطیر کهن هندی، نیلوفر نشانه بزرگ آفرینش بوده است.

برای این گل با توجه به ویژگی‌های خاصش اعتقاداتی نیز ایجاد شده است. اگرچه نیلوفر هر روز با طلوع خورشید باز و با غروب آن بسته می‌شود ولی صاحب برهان می‌آورد که: وقتی این گل بسته می‌شود، پرنده‌ای داخل آن می‌رود و صبح در هنگام باز شدن پرنده از آن بیرون می‌پرد بدون اینکه هیچ آسیبی ببیند.

نیلوفر عموماً نماد عارفی است که توانسته خود را از پستی‌ها و آلودگی‌های مادی رها کند، بدون آنکه وجود پاکش در این رهایی آغشته به کثافت‌ها شده باشد زیرا نیلوفر هم از مرداب سر بیرون می‌کشد، بدون اینکه ذره‌ای گلبرگ‌هایش با لجن‌ها آلوده شده باشد. این گل وقتی خود را از لجنزار بیرون می‌کشد می‌تواند سهمش را از آفتاب بگیرد و شکوفا شود و این همانند نتیجه دریافت‌های یک عارف پس از رسیدن به منبع حقیقت است

جشن نیلوفر

خرداد روز از تیرماه برابر با ٦ تیر در گاهشماری ایرانی، روز ششم خردادماه هنگام جشنی است به نام «نیلوفر» که امروزه بسیار ناشناخته است و شاید به مناسبت شکوفا شدن گل های نیلوفر در آغازین روزهای تابستان باشد.

ابوریحان بیرونی از آن به نام جشنی تازه نام برده است و خلف تبریزی در برهان قاطع روز برگزاری این جشن را هفتم و یا هشتم مرداد ماه برمی شمارد ولی از روی نوشته ها برمی آید که ۵ روز پیش از گاهان بار دوم، یا جشن نیمه تابستانی ایرانی و ۷ روز پیش از تیر روز و جشن تیرگان برگزار می شده است.

در لغتننامه دهخدا نیز با اشاره به برهان قاطع آمده است که : در این روز هر که حاجتی از پادشاه خواستی البته روا شدی.

نماد نیلوفر در ایران باستان

از جمله نمادهایی که از تمدن مصر در عصر هخامنشی به وام گرفته شد، گلهای نیلوفر آبی دوازده پَر یا لوتوس است. مصریان باستان بواسطه زندگی بر کنار نیل، این گل را به خوبی می‌شناخته، آن را مظهر اوزیریس خدای خورشید می‌د‌انستند و برایش جایگاهی مقدس قایل بوده، آن را بر دیوارهای معابد، گورها و بعضاً در کاخهای نقش می‌نمودند.(جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد رمز‌گشایی این گل و عدد 12 در تعداد گلبرگهای آن رجوع کنید به اساطیر مصر باستان و اساطیر مهرپرستی و آیین میترا)

با استخدام هنرمندان مصری در کارگاه ساخت تخت‌جمشید، این هنرمندان گل لوتوس را به هنر پارسی افزودند و آنچنان آن را تکرار کردند که تقریباً در هر آنچه از معماری قوم پارس بجا مانده، نقشی از این گل دیده می‌شود. از حاشیه‌ پلکانها گرفته تا زینت یراق جانوران نمادین در سرستونها. همچنین وقتی به شکل باز در دست فردی نقش می‌شدند معرف مقامی والا بودند و به صورت غنچه گویا اینکه فرد مورد نظر تنها یک شاهزاده یا صاحب‌منصب است و پادشاه یا ولیعهد نیست.

معبد لوتوس که در شرق دهلی نو واقع گردیده و طبق گزارش خبرگزاری سی.ان.ان. با حدود 4 میلیون نفر بازدیدکننده در سال (در مقابل مثلاً 5/2 میلیون نفر بازدیدکننده تاج محل) پربازدیدکننده‌ترین ساختمان جهان است، از دو جنبه دارای اهمیت جهانی است:

یک جنبه اهمیت آن از نظر هنر معماری است٬ چرا که از نظر هنر معماری جوایز بین‌المللی فراوانی را به خود اختصاص داده است ، از جمله جایزه معماری مهندسی ساختمان و مهندسی طراحی نور و جایزه انجمن ساختمانهای بتنی آمریکا در سال 1990 به عنوان ظریفترین ساختمان بتنی جهان.

این معبد را سمبل معماری هند بعد از استقلال این کشور می‌دانند و روزنامه تایمز آن را تاج محل قرن بیستم نامیده است و دولت هند عکس آن را بر روی یک تمبر یادگاری در کنار سه بنای مهم دیگر هندوستان نقش کرده است.

در شعر نیلوفر، سپهری برای نخستین بار به‌طور مستقیم به این گل اشاره می‌کند که شاید بتوانیم بگوییم که این شعر آغازگر دوره آشنایی او با بودیسم است.

از مرز خواب می‌گذشتم
سایه تاریک یک نیلوفر
روی همه این ویرانه‌ها فرو افتاده بود... .

در اینجا نیلوفر نماد شکوفایی و بیداری است که مژده رهایی از اندیشه سود و زیان زندگی را به شاعر می‌دهد. و بعد سپهری در مسیر عرفان، ر‌هرویی می‌شود که با شناخت‌های اصیل از پستی‌ها رها می‌شود. سهراب سپهری سنگینی عصر جدید را می‌فهمد و راه رهایی از آن و غرق نشدن را در پیوستن به عرفان می‌داند:

کار ما شاید این است
که میان گل نیلوفر و قرن
پی آواز حقیقت باشیم.

گل نیلوفر رمز عرفان است و چون روی آب مرداب می‌ماند اما خیس نمی‌شود رمز انقطاع است. او در این بخش آخر از شعر صدای پای آب می‌خواهد بگوید که شاید ما در این عصر معراج پولاد و اصطکاک فلزات باید حداقل به‌دنبال نشانه‌ای از حقیقت باشیم.
گل نیلوفر رمز عرفان است و چون روی آب مرداب می‌ماند اما خیس نمی‌شود رمز انقطاع است. او در این بخش آخر از شعر صدای پای آب می‌خواهد بگوید که شاید ما در این عصر معراج پولاد و اصطکاک فلزات باید حداقل به‌دنبال نشانه‌ای از حقیقت باشیم.

در مورد گل نیلوفر باید بگم که دوره ی زندگی کوتاهی داره . فقط سه روز ! اما همون سه روز رو زیبا و متفاوت زندگی می کنه . نیلوفر از اب برمیاد . روز اول به رنگ سفیده . شب هنگام گلبرگاش بسته می شن و با طلوع خورشید باز می شن و اینک روز دومه و رنگ گل نیلوفر به صورتی کمرنگ و زیبایی تغییر کرده این اتفاق برای بار سوم هم میفته و نیلوفر در روز سوم از زندگیش به رنگ صورتی تقریباً پر رنگ در میاد اما در شب سوم دیگه گلبرگاش بسته نمی شن . نیلوفر هرگز طلوع روز چهارم رو نمی بینه و جالب اینجاست که دوباره به اب بر می گرده . یعنی به همون شکل عمودی به عمق اب فرو می ره . زیباست مگه نه ؟! ادم در این همه زیبایی که خداوند خلق کرده می مونه !