چرا در خواب تشنه نمی‌شویم؟

محققان معتقدند ساعت داخلی بدن انسان به تنظیم هورمون ذخیره آب کمک می‌کند و مانع از احساس تشنگی به هنگام خواب می‌شود. به بیان دیگر، تشنگی در خواب یا احساس نیاز به دستشویی، فرایندی طبیعی نیست.

در مقاله‌ای که در نشریه علوم عصبی نیچر به چاپ رسیده، اریک ترودل و چارلز بورک، فیزیولوژیست‌های عصبی از موسسه تحقیقاتی مرکز سلامت دانشگاه مک‌گیل در مونترال کانادا، ساز و کاری را پیشنهاد کرده‌اند که در آن، سیستم شبانه‌روزی بدن یا همان ساعت داخلی، گردش آب را کنترل می‌کند و در زمان خواب، هورمونی به نام وازوپرزین برای کمک به بدن در ذخیره آب ترشح می‌شود که بدن را در طول شب مرطوب نگه می‌دارد.

کریستوفر کول‌ول، عصب‌شناس دانشکده پزشکی دیوید گفن در دانشگاه کالیفرنیا که به تحقیق بر روند خواب و سیستم شبانه‌روزی بدن اشتغال دارد، گفت: «ما از سال‌ها پیش می‌دانستیم میزان وازوپرزین در هنگام خواب بالا می‌رود، اما هیچ‌کس نمی‌دانست این اتفاق چطور می‌افتد. اما این گروه سازوکار فیزیکی مهمی را در این رابطه کشف کردند.»

محققان معتقدند ساعت داخلی بدن انسان به تنظیم هورمون ذخیره آب کمک می‌کند و مانع از احساس تشنگی به هنگام خواب می‌شود. به بیان دیگر، تشنگی در خواب یا احساس نیاز به دستشویی، فرایندی طبیعی نیست.

در مقاله‌ای که در نشریه علوم عصبی نیچر به چاپ رسیده، اریک ترودل و چارلز بورک، فیزیولوژیست‌های عصبی از موسسه تحقیقاتی مرکز سلامت دانشگاه مک‌گیل در مونترال کانادا، ساز و کاری را پیشنهاد کرده‌اند که در آن، سیستم شبانه‌روزی بدن یا همان ساعت داخلی، گردش آب را کنترل می‌کند و در زمان خواب، هورمونی به نام وازوپرزین برای کمک به بدن در ذخیره آب ترشح می‌شود که بدن را در طول شب مرطوب نگه می‌دارد.

کریستوفر کول‌ول، عصب‌شناس دانشکده پزشکی دیوید گفن در دانشگاه کالیفرنیا که به تحقیق بر روند خواب و سیستم شبانه‌روزی بدن اشتغال دارد، گفت: «ما از سال‌ها پیش می‌دانستیم میزان وازوپرزین در هنگام خواب بالا می‌رود، اما هیچ‌کس نمی‌دانست این اتفاق چطور می‌افتد. اما این گروه سازوکار فیزیکی مهمی را در این رابطه کشف کردند.»

بدن میزان آب خود را غالبا با دریافت آب از طریق فعال کردن احساس تشنگی و دفع آن توسط ادرار کنترل می‌کند. انسان در طول خواب آب نمی‌نوشد، بنابراین بدن باید میزان از دست دادن آب خود را به حداقل برساند تا بدن بدون آب باقی نماند. دانشمندان معتقدند میزان کم آب، گروهی از سلول‌های نورونی را فعال می‌کند که آن‌ها نیز گروه دیگری از سلول‌ها را برای ترشح وازپروزین در خون تحریک می‌کنند.

هشدار تشنگی
ترودل و بروک، این نظریه را که فعالیت کم نورون‌های ساعتی باعث می‌شود نورون‌ها ترشح وازپروزین را بیشتر کنند، مورد مطالعه قرار دادند. این فعالیت‌ها به معنای ذخیره بیشتر آب و تولید کمتر ادرار در طول شب است.

آن‌ها برای انجام این کار ورقه‌های نازکی از مغز موش را که دارای حسگرهای سالم و نورون‌های آزادکننده وازپروزین و ساعتی بود، جدا کردند.

آن‌ها سپس نورون‌های حسی را تحریک کرده و هرگونه فعالیت الکتریکی را در نورون‌های آزادکننده وازپروزین ثبت کردند تا بتوانند ارتباط میان دو گروه سلول‌ها را مشاهده کنند. سپس به مشاهده تاثیر سلول‌های ساعتی بر این روند پرداختند. تا وقتی که آن‌ها سلول‌های ساعتی را در طول زمان خواب مطالعاتشان فعال نکرده بودند، سلول‌های حسی راحت‌تر می‌توانستند با سلول‌های آزادکننده وازپروزین ارتباط برقرار کنند. برعکس هنگامی که سلول‌های ساعتی را فعال کردند، ارتباط تا حد زیادی پایین آمد.

نتایج نشان داد که سلول‌های ساعتی به عنوان یک کلید برای کنترل آب عمل می‌کنند. هنگامی که فعالیت آن‌ها بالا است، سلول‌های حسی را از دستور برای تولید وازپروزین باز می‌دارند؛ اماوقتی سلول‌های ساعتی فعالیت کمتری دارند، سلول‌های حسی به راحتی می‌توانند سلول‌های تولیدکننده این هورمون را تحریک کنند و از میزان کافی آب بدن مطمئن شوند.

کول‌ول خاطرنشان کرد که این مطالعه در موش‌های شب‌زی انجام شده است. با وجود این‌که چرخه وازپروزین و فعالیت نورون‌های ساعتی در موش و انسان مشابه است، سوال اینجاست که آیا این سازوکار در حیواناتی که شب‌های می‌خوابند نیز یکی است یا خیر.

بروک گفت:« ما این مسئله را در این چرخه نشان دادیم اما ممکن است نورون‌های ساعتی چرخه‌های دیگری را نیز با شیوه‌ای مشابه کنترل کنند که این موضوع باید مورد مطالعه قرار گیرد.» وی معتقد است که مطالعات بعدی ممکن است نشان دهد که مکانیزم مشابهی گرسنگی، خواب، و دیگر موارد مربوط به فیزیولوژی شبانه‌روزی را کنترل کند.