خودآموز گریختن از چنگال سرطان

به نوشته هفته نامه سلامت ،سرطان، یکی از علل عمده مرگ‌ومیر در جهان است. تاکنون حدود 200 نوع سرطان شناخته شده است و شیوع آن روزبه‌روز در حال افزایش است. هر سال حدود 13 میلیون نفر از سرطان خود آگاه می‌شوند و 5/7 میلیون نفر از آنها بر اثر همین بیماری جان خود را از دست می‌دهند

موسسه تحقیقات بین‌المللی سرطان تخمین زده که سرطان در سال‌های 2030، سالیانه جان 13 میلیون نفر را خواهد گرفت که این میزان تقریبا 2 برابر تعدادی است که در سال 2008 به همین علت جان خود را از دست داده‌اند. لازم به ذکر است که بیشتر این مرگ‌ومیرها در کشورهای فقیر جهان خواهد بود.

هفته گذشته، موسسه مطالعات سرطان آمریکا و موسسه بین‌المللی تحقیقات سرطان اعلام کردند که حدود یک‌سوم همه سرطان‌های معمول در آمریکا، چین و انگلستان در هر سال قابل پیشگیری بودند اگر مردم غذاهای سالم‌تر مصرف می‌کردند، الکل کمتر می‌نوشیدند، بیشتر ورزش می‌کردند و کمتر سیگار می‌کشیدند. بنابر اظهار این موسسات، ایجاد بعضی تغییرات ساده در نحوه زندگی افراد می‌تواند مانع بروز 40 درصد سرطان‌های پستان و ده‌ها هزار مورد سرطان کولون، معده و پروستات در این کشورها شود. مدیر یکی از این موسسات اعلام کرده که: «جای تاسف است که حتی در سال 2011، مردم در حال مردن از سرطان‌هایی هستند که با رسیدن به وزن ایده‌آل و رژیم غذایی مناسب و تحرک بیشتر قابل پیشگیری بوده‌اند.»

او گفت که تنها در سال گذشته، 620 هزار مورد سرطان در چین، 340 هزار مورد در آمریکا، 61 هزار مورد در برزیل و 79 هزار مورد در انگلستان قابل پیشگیری بوده‌اند.

در پی این یافته‌ها، سازمان جهانی بهداشت هم اعلام کرد که ورزش منظم و رسیدن به وزن ایده‌آل می‌تواند مانع از بروز بسیاری سرطان‌ها شود. به علاوه خوردن غذاهای سالم و نکشیدن سیگار نیز از جمله اقدامات موثر در پیشگیری از ابتلا به سرطان است. در ایجاد تغییرات در نحوه زندگی همه نقش دارند. از نهادهای بین‌المللی گرفته تا دولت‌ها و خود مردم. باید همه این موارد را به زبان ساده با مردم در میان گذاشت تا خودشان تصمیم بگیرند. آنها باید بدانند که درمان قطعی برای همه سرطان‌ها وجود ندارد اما می‌توان با تغییر در نحوه زندگی و رفتار تا حد زیادی از ابتلا به آن جلوگیری کرد.

در این میان عوامل زیادی نقش دارند که مختصرا به آنها اشاره می‌کنیم:

تغذیه: رابطه میان نوع تغذیه و سرطان پیچیده است و به دقت مشخص نشده اما معلوم شده که بعضی غذاهای خاص، می‌توانند تا حدی از ابتلا به سرطان بکاهند. یعنی این مواد غذایی تا حدودی نقش محافظتی دارند. با توجه به یافته‌های انجمن سرطان آمریکا، خوردن وعده میوه یا سبزیجات در شبانه‌روز، مهم‌ترین عامل جلوگیری از ابتلا به بعضی سرطان‌هاست. علاوه بر آن، سیر، سویا، کلم، زنجبیل، شیرین‌بیان و هویج هم تا حدودی خطر بروز سرطان‌های دستگاه گوارش و کولون را کم می‌کنند. سبزیجات سبز و تیره‌رنگ نقش مهمی در جلوگیری از سرطان کولون ایفا می‌کنند. اما خوردن غذاهای پرچرب به خصوص گوشت‌های چرب، خطر بروز سرطان‌های کولون، پروستات و رکتوم را بیشتر می‌کند. البته روش‌های مختلف پخت هم در ارتباط با بروز سرطان‌ها نقش دارند. پخته‌شدن و سرخ‌شدن پروتئین‌ها در دمای خیلی بالا خطر به وجود آمدن ترکیبات سرطان را بیشتر می‌کند.

چاقی: چاقی معمولا نتیجه رژیم غذایی پرچرب است و با سرطان‌های رکتوم، کولون، پروستات کلیه و پستان در ارتباط است.

فعالیت ورزشی: مشخص شده که فعالیت بدنی به مدت 30 دقیقه در طول روز، در 5 روز هفته (یعنی هفته‌ای 150 دقیقه) باعث کاهش احتمال بروز برخی سرطان‌ها مانند کولون، پستان و پروستات می‌شود.

مصرف الکل: نوشیدن الکل، خطر بروز سرطان‌های حفره دهان، حنجره، حلق و کبد را در مردان و زنان بالا می‌برد و خطر سرطان پستان را هم در زنان افزایش می‌دهد. بالارفتن خطر بروز سرطان بستگی به مقدار مصرف الکل دارد. هر چه مقدار مصرف الکل بالاتر باشد، احتمال بروز این سرطان‌ها بیشتر است. مصرف همزمان الکل و سیگار خطر بروز سرطان را بسیار بالاتر خواهد برد.

مصرف سیگار: سیگار یکی از علل مهم سرطان در افراد است و هر ساله باعث مرگ 150 هزار نفر می‌شود. سرطان ریه، نای، برونش، حنجره و حفره دهان به علت مصرف سیگار رخ می‌دهند. سیگار، علاوه بر سیگاری‌ها، بر سلامت غیرسیگاری‌هایی که در چنین محیطی هستند نیز اثر می‌گذارد و می‌تواند باعث سرطان ریه در آنها شود. طی دهه‌های اخیر به علت کاهش روند مصرف محصولات دخانی در مردان، مرگ‌ومیر به علت سرطان ریه در آنها کاهش یافته است.

قرارگرفتن در معرض اشعه: بعضی انواع اشعه با فرکانس‌های بالا (مانند اشعه یونیزه و امواج ماورای بنفش) باعث ایجاد بعضی سرطان‌ها در انسان می‌شوند. یک منبع عمده اشعه ماورای بنفش، خورشید است. تماس طولانی و بدون محافظت با نور خورشید و اشعه uv، علت بروز برخی سرطان‌های پوست است. آلوده شدن جوزمین توسط آلاینده‌های محیطی، علت اصلی بالارفتن میزان اشعه uv خورشید است که به زمین می‌رسد و منجر به خطر بروز سرطان‌های پوست می‌شود.

بعضی دستگاه‌های تشخیص پزشکی هم که با اشعه یونیزه کار می‌کنند، ممکن است باعث ایجاد بعضی سرطان‌ها شوند. پس حین درمان با آنها، باید حداکثر احتیاط را انجام داد تا افراد بی‌دلیل، در معرض آنها قرار نگیرند. به علاوه کارکنان بخش‌های تصویربرداری را هم باید از خطرات این اشعه‌ها آگاه کرد. کارکنان معادن اورانیوم نیز در معرض خطر اشعه هستند. رادون که نوعی اشعه یونیزه است، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را در این افراد (به خصوص اگر سیگاری باشند) بالا ببرد.