میانگین سنی مرگ تهرانی‌ها

در شرایطی که هنوز چندی از ارائه آمار مرگ سالانه 5 هزار ایرانی ـ که 4 هزار نفر آنان شهروندان تهرانی هستند ـ براثر آلودگی هوا از سوی مدیرکل بهداشت محیط و کار وزارت بهداشت نگذشته، این‌بار اعلام خبر رسیدن میانگین سنی مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا به 49 سالگی شوک دیگری برای ساکنان این کلان شهر آلوده است.

انگار دیو سیاه آلودگی هوا قرار نیست به این سادگی‌ها دست از سر شهروندان تهرانی بردارد. اوضاع نه‌تنها بهتر نشده بلکه بدتر هم شده است. آلودگی هوا در تهران امسال نیز جان هزاران شهروند بی‌گناه را خواهد گرفت؛ قربانیانی که میانگین سنی‌شان 49 سال است.

این واقعیت نگران کننده این بار نه از زبان مسوولان کمیته محیط زیست شورای شهر و شهرداری، نه مسوولان وزارت بهداشت و نه مسوولان سازمان حفاظت از محیط زیست بلکه از سوی مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام شده است؛ آن هم در مراسمی نه چندان مرتبط با موضوع آلودگی هوا و زمانی غیر از مناسبت‌های تقویمی مانند هفته هوای پاک و.... او گفت:«49 سالگی میانگین سنی مرگ در هوای آلوده تهران»

درست وقتی به نظر می‌رسد با آغاز سال جدید که جنجال‌های خبری بر سر موضوع افزایش آلودگی هوا که در ماه‌های پایانی سال گذشته به اوج خود رسیده بود حالا دیگر تقریبا فروکش کرده است، اعلام خبر کاهش میانگین سنی مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا یک‌بار دیگر به یاد مسوولان و شهروندان تهرانی می‌اندازد که معضل آلودگی هوای تهران و خطرات جدی آن برای سلامت شهروندان همچنان به قوت خود باقی است.

* آلودگی هوا در آستانه فاجعه

مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت روز گذشته در مراسم رونمایی خودرو خورشیدی غزال ایرانی- 2 میانگین سنی متوفیان سال گذشته تهران را که حدود 49 سال است بیانگر آلودگی شدید هوای تهران دانست و بر ضرورت گسترش خودروهای هیبریدی (خودروهای دارای سوخت پاک) در جهت کمک به کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و کمک به اقتصاد ملی تاکید کرد.

عباس کاظمی با اشاره به میزان متوفیان سال گذشته که از سوی سازمان بهشت زهرا اعلام شده بود، خاطرنشان کرد: براساس این آمار رسمی میانگین سنی متوفیان سال گذشته 49 سال و 3 ماه بوده است که بیانگر آلودگی مخرب شهر تهران است و باید توجه خودروسازان داخلی را به ساخت خودروهای هیبریدی جلب کرد تا شرایط زیست محیطی مطلوب‌تری برای شهروندان رقم زده شود. وی افزود: برنامه سازمان بین‌المللی انرژی که از سال 2010 تا 2050 تدوین شده به گونه‌ای است که در سال 2050 دیگر شاهد خودروهای پیستونی سنتی در دنیا نخواهیم بود.مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت با تاکید بر این‌که خودروسازان داخلی باید به این مساله توجه کنند، تصریح کرد: برنامه 40 ساله خودرو در کشور باید مد نظر قرار گیرد به‌گونه‌ای که با حرکت به سوی خودروهای هیبریدی عمدتا برون‌زا در سال 2050 شاهد خودروهای پیستونی سنتی در کشور نباشیم.

* مصوبه‌ای فقط روی کاغذ

سال 74 وقتی برای اولین بار وضعیت هوای تهران در شرایط ناسالم قرار گرفت، مسوولان اجرایی کشور به تکاپو افتادند و در نهایت مجلس لایحه کاهش آلودگی هوا را برای کاهش آلودگی هوای تهران و دیگر کلان شهرهای کشور به تصویب رساند.

براساس این قانون 18 دستگاه موظف شدند آلودگی هوای تهران و کلانشهرهای دیگر کشور را کاهش دهند و سازمان محیط زیست نیز براساس این قانون موظف شد آیین‌نامه اجرایی را براساس ماده 39 این قانون تهیه و به دستگاه‌های مربوط ابلاغ کند، اما آیین‌نامه اجرایی این قانون درست 4 سال بعد از تصویب چنین قانونی تدوین و همین موجب شد بسیاری از سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی متولی این قانون را جدی نگیرند.

حالا با گذشت 15 سال از آن روزها، مرگ سالانه 5 هزار نفر در کشور، تحمیل سالانه 8 میلیارد دلار خسارت به کشور، کاهش 5 سال از عمر ساکنان شهرهای آلوده، مراجعه سالانه 100 هزار تهرانی به بیمارستان، افزایش 20 درصدی مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا و... بیانگر این واقعیت تلخ است که پرونده آلودگی هوا با سپری شدن بیش از یک دهه بدون کمترین پیشرفتی همچنان روی میز مسؤلان خاک می‌خورد.

* پیش‌بینی روزهای آلوده‌تر

این فقط مدیرعامل شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت نیست که با طرح کاهش میانگین سنی مرگ و میر تهرانی‌ها بر اثر آلودگی هوا یکبار دیگر تلاش می‌کند توجه مسوولان و شهروندان تهرانی را به سمت بحران آلودگی هوا بر انگیزد.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران در گفت‌وگو با جام‌جم با ابراز نگرانی نسبت به این‌که از ابتدای امسال تاکنون تهران حتی یک روز هم در شرایط هوای پاک قرار نداشته است، وضعیت نامساعدی را برای آلودگی هوای روزهای آینده تهران پیش‌بینی کرده و می‌گوید: هرچند از ابتدای امسال تاکنون تهران 2 روز در شرایط ناسالم و 19 روز در شرایط سالم قرار داشت اما با وجود خلوت شدن نسبی شهر در تعطیلات نوروزی حتی یک روز هم هوای پاک را تجربه نکرد.

یوسف رشیدی با تاکید بر این‌که زنگ خطر آلودگی هوای تهران در روزهای آینده به صدا درآمده است، توضیح داد: درحالی که انتظار می‌رود در فصل بهار به دلیل افزایش بارش‌ها و ناپایداری هوا و وزش باد شاهد کاهش آلودگی هوا باشیم اما از ابتدای امسال با وجود بارش‌های پراکنده‌ای که در تهران رخ داد و موجب کاهش موقتی آلودگی هوا شد، مجددا هوا به شرایط آلوده بازگشت.

نامنظم بودن تشکیل جلسات کارگروه آلودگی هوا و موکول شدن زمان تشکیل این جلسات فقط در هنگام مواقع بحران از دیگر مشکلات و معضلاتی است که این مقام مسوول در شهرداری تهران نیز از آن گلایه داشته و می‌گوید: تاکنون بارها پیشنهاد تعیین تقویم زمانی ثابت برای برگزاری جلسات دوره‌ای کارگروه کاهش آلودگی هوا را به استانداری تهران داده‌ایم، اما متاسفانه هنوز جوابی در این زمینه به ما داده نشده است.

* وعده‌هایی که عملی نشد

روند کند خروج خودروهای فرسوده، عدم تحقق وعده انتقال صنایع و کارخانجات آلاینده، تردد یک میلیون خودروی بدون معاینه فنی، فاصله گرفتن خودروهای تولید داخل از استانداردهای زیست محیطی، آلایندگی بالای سوخت‌های داخلی یا سوخت وارداتی و... همگی دست به دست هم داده‌اند تا ساکنان کلانشهرهای آلوده کشور و بخصوص تهران هر روز بیشتر از گذشته با معضل آلودگی هوا دست و پنجه نرم کنند.

هیچ‌کس نمی‌داند آلودگی هوا چه هنگام دست از سر ساکنان این شهر دود آلود بر خواهد داشت. اگر روند خروج خودروهای فرسوده شتاب بیشتری به خود بگیرد، مالکان یک میلیون خودروی بدون معاینه فنی قدم رنجه کرده و به مراکز معاینه فنی خودرو مراجعه کنند، خودروسازان داخلی خود را ملزم به رعایت استانداردهای زیست محیطی در تولیداتشان کنند، مسوولان شهری به وعده خروج صنایع آلاینده از شهر عمل کنند و... آن وقت شاید بتوان به کاهش آلودگی هوای تهران امیدوار بود.

این در حالی است که همراهی مردم نیز با دولت برای خروج از پایتخت تاکنون چندان موثر نبوده و در نتیجه، همه چیز دست به دست هم داده است تا آلودگی هوا در تهران هر سال قربانیان بیشتری از میان شهروندان بگیرد.